Eski yönetmelikteki hükümleri içeren Sağlık Bakanlığı’nın yeni Ek Ödeme Yönetmeliği, 6 Ağustos 2024 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Anayasa Mahkemesi tarafından yönetmeliğin dayandığı kanunun iptal edilmesi gerekçesiyle 12.08.2022 tarihli eski yönetmeliğin pek çok hükmü Danıştay tarafından iptal edilmişti. Esasen bugün yayımlanan düzenlemenin önceki yönetmeliğin iki ayrı tarihte yapılan değişikliklerle oluşturulan metninin “yeni” olarak yayımlanmasından ibaret olduğu, sınırlı sayıdaki değişikliğinse hukuka aykırılıkların giderilmesine dönük olmadığı görülmektedir.
Hatırlanacağı gibi söz konusu Yönetmeliğin dayanağı olan 209 sayılı Sağlık Bakanlığına Bağlı Sağlık Kurumları ile Esenlendirme (Rehabilitasyon) Tesislerine Verilecek Döner Sermaye Hakkında Kanunun 5. maddesinin 1. fıkrasında yer alan “disiplin durumu” ibaresi ve yanı sıra “yönetmelikle” ibaresi Anayasa Mahkemesi’nin 2022/102 E 2023/154 K. sayılı kararı ile her iki ibare Anayasa’ya aykırı bulunarak iptal edilmiştir. Disiplin cezası alan kamu görevlisinin fiili çalışmasına karşılık alacağı ek ödemede kesinti yapılması ise Anayasanın birden fazla hükmüne aykırıdır. Ancak hukuka aykırılıkta ısrar edildiği de görülmektedir.
Bunun üzerine Yasa Maddesinin ilgili cümlesi, 01.03.2024 tarihli Resmî Gazetede yayımlanan 7496 sayılı Torba Kanunun 15. maddesi ile “Sağlık kurum ve kuruluşlarında tahakkuk, verimlilik, hasta ve çalışan memnuniyeti, hizmeti elde etme maliyeti gibi faktörlere göre sağlık tesisinin dağıtabileceği miktar üzerinden bu maddede düzenlenmiş olan esaslar çerçevesinde; personelin unvanı, yürüttüğü görevin türü, özellik arz eden riskli bölümlerde çalışma ve süresi, yapılan tıbbî işlemlerin nitelik ve sayısı, araştırma faaliyetlerine, uzmanlık eğitimine ve hizmet içi eğitime katılımı, mesai içinde ve dışında yapılan çalışmalar ve süresi, muayene, ameliyat, anestezi ve girişimsel işlemlerin niteliği, sayısı ve güçlüğüne ilişkin teknik konular, hizmete katkı ve performans gibi değişkenlik arz eden hususlar ile personelin ödüllendirilerek motivasyonunun artırılması amacıyla yapılacak ek ödeme, görevlendirme hâlinde ek ödemenin yapılacağı sağlık kurum veya kuruluşu, inceleme heyetlerinin oluşumu, çalışma usul ve esasları ile konuyla ilgili diğer hususlar Hazine ve Maliye Bakanlığının uygun görüşü üzerine Sağlık Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle belirlenir” şeklinde değiştirilmiştir.
Bu düzenlemede de önceki düzenlemede olduğu gibi kanunilik ölçütü karşılanmamış, Anayasa Mahkemesi’nin tespit ettiği hukuka aykırılık giderilmemiştir. Kamu görevlilerinin özlük haklarına dair hükümlerin sadece kanunda Yönetmelik ile düzenleneceğinin belirtilmesi yeterli olmayıp, idareye bırakılacak düzenlemenin temel ölçütlerinin Yasada gösterilmesi gerekmektedir. Hal böyle iken 209 sayılı Yasanın 5. maddesinin 1. fıkrasında yer alan bu düzenleme, bugün (06.08.2024 tarihinde) yayımlanan Yönetmeliğin “Amaç” başlıklı 1. maddesine aynen taşınmış ve ek ödemeye ilişkin usul ve esaslar yine Yönetmelik ile düzenlenmiştir. Öncelikle bu yönden Yönetmeliğin bir bütün olarak hukuka aykırı olduğu değerlendirilmiştir.
Diğer taraftan sağlık hizmetini bütünlüklü olarak değerlendirmeyen, nitelik yerine niceliğe önem veren bir bakış açısı ile hazırlanan bu Yönetmelikte de sağlık tesisine fiilen katkı yapmak ek ödemenin yapılmasında dikkate alınacak bir unsur olarak görülmüş; keyfiyete varan takdir yetkisi kullanılarak iş barışını bozacak, adalet ve eşitlik ilkeleriyle açıklanamayacak bir şekilde branşlar ve meslekler arasında fark yaratılmış, bu konudaki itirazlar ve talepler göz ardı edilmiştir. Bu düzenlemelerden pratisyen hekimliğe, koruyucu sağlık hizmetlerine ve temel bilimlere verilen emeğin değerli görülmediği bir kez daha anlaşılmıştır.
Sağlık Bakanlığı’nın var olan uygulamayı sürdürme niyeti olduğunu ortaya koyan Yönetmelikte, izin sürelerinin tamamında ek ödeme yapılmaması düzenlemeleri ile temel mevzuatta öngörülmeyen bir çalışma şekli olarak getirilen mesai dışı çalışma; yaşam, sağlık, dinlenme gibi hakları düzenleyen Anayasa maddelerine ve uluslararası sözleşmelere aykırı olmasına karşın varlığını korumuştur.
209 sayılı Yasada 7496 sayılı Torba Kanun ile yapılan bir başka değişiklik ile getirilen, ek ödemenin yapılabilmesi için disiplin cezası almamış veya ikaz edilmemiş olmak gerektiği, -bir kişiye aynı eylem nedeniyle birden fazla ceza verilmesi niteliğinde ve hukuka aykırı olduğu düşünülen- taban ek ödemesinin disiplin cezası alanlara cezanın niteliğine göre belirlenen dönemlerde verilmeyeceği, aynı şekilde birlikte kullanılan sağlık tesislerinde görev yapan öğretim elemanları ve diğer personele sözleşmedeki yükümlülüklerini yerine getirilmemesi nedeniyle bir sözleşme döneminde yazılı ikaz yapılması durumunda, ikaz sayısına bağlı olarak belirlenen dönem sayısınca ödeme yapılmayacağı hükmü de Yönetmeliğe taşınmıştır.
Sağlık Bakanlığı, sağlık hizmetini sunan kamu görevlilerinin “ederini” verilen her görevi itirazsız yapmak, sağlığını hiçe sayarak neredeyse tüm gün çalışmak, disiplin kurullarına sevk edilmeyecek kadar “uyumlu” olmak, hastaları memnun etmek ve kimi yüksek gelir getiren görevlendirmelere idareciler tarafından “uygun” bulunmak olarak belirlemiştir. Ancak sağlık çalışanlarının ve sağlık hizmetinin değerini de bilerek, hizmeti üretenlerin görüşlerine ve katkılarına açık bir düzenleme yapmamakta ısrarcı olunduğu anlaşılmaktadır.
Yönetmeliğin iptali talebiyle dava açılması için gereken çalışmalara başlanmıştır.
Türk Tabipleri Birliği Merkez Konseyi
Alıntı: ttb.org.tr