Hastalıkların etkileyici nitelikteki evrim geçirme kabiliyetine ayak uydurmak için süperbilgisayar kullanan bilim insanları, insan sağlığına dönük en büyük tehditle mücadelede dev bir sıçrama gerçekleştirmiş olabilir.
Portsmouth Üniversitesinde çalışan Dr. Gerhard Koenig’in eş öncülüğündeki uluslararası bir araştırma takımının yeni çalışması, bakteriyel direnç mekanizmalarının üstesinden gelmek üzere mevcut antibiyotikleri yeniden tasarlayarak antibiyotik direnci sorununu ele alıyor.
Her yıl yaklaşık 700.000 insanın antibiyotiklere dirençli bakteriler sebebiyle ölmesi ve bu sayının milyonlara ulaşması bekleniyor.
Etkili antibiyotikler olmazsa, yaşam beklentisinin 20 yıl düşeceği tahmin ediliyor.
Hastalıklarla yapılan mücadelede, yeni antibiyotiklerin bir hastalığın evrim geçirme hızından daha hızlı geliştirilmesine dönük yarış pek çok yıldır devam ediyor.
Bilgisayarlar ilaç tasarımında onlarca yıldır kullanılsa da, yeni çalışmada bakterilerin atlatmış olduğu mevcut bir antibiyotikten yenisinin yapılmasına yönelik bilgisayar güdümlü çok aşamalı bir strateji ilk defa kullanılmış.
Araştırma PNAS bülteninde çevrim içi yayımlandı.
Bilgisayarlı kimya uzmanı ve çalışmanın birinci yazarı Dr. Koenig, “Antibiyotikler, çağdaş tıbbın önemli desteklerinden biri” diyor. “Antibiyotik direnci ise insan sağlığına yönelik en büyük tehditler arasında. Sürekli evrim geçiren bakterilerle mücadelede acilen yeni yöntemlerin geliştirilmesi gerekiyor.
“Yeni bir antibiyotiğin geliştirilmesi, genelde geniş çeşitlilikteki farklı bakterilerin hayatta kalması için gerekli olan yeni bir hedefin bulunmasını kapsıyor. Bunu yapmak son derece zor ve yakın zamanda da çok az yeni antibiyotik sınıfı geliştirildi.
“Biz ise halihazırda var olan bir antibiyotikle yola koyularak, daha basit bir yaklaşımı benimsedik. Yeni ve dirençli bakteri soylarına karşı etkisiz olan bu antibiyotiği, direnç mekanizmalarının üstesinden gelebilecek şekilde değiştirdik.”
Araştırmacılar ellerinde bulunan ve henüz klinik deneylerden geçmeyen en iyi ilaç adayının, test edilen bakteri soylarında Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) gerekli ilaçlar listesindeki iki antibiyotiğe (eritromisin ve klaritromisin) göre 56 kata kadar daha fazla etkinlik sergilediğini göstermişler.
Dr. Koenig şöyle devam ediyor: “En iyi adayımız test edilen hedeflere karşı daha etkili olmakla kalmadı, aynı zamanda DSÖ’nün test edilen mevcut antibiyotiklerin işe yaramadığı öncelik listesinin en tepesindeki üç bakteriye karşı da etkinlik gösterdi.
“Bakterilerde aldığımız önlemlere karşı stratejilerin gelişmesi ve yeni antibiyotiğe karşı direnç oluşması, sadece zaman meselesi. Dolayısıyla bizim de bakteriyel direnç mekanizmalarını araştırmaya devam etmemiz ve buna göre yeni türevler geliştirmemiz gerekiyor.”
Bakterilerin direnç mekanizmalarının sistematik bir şekilde ele alınabileceğini göstererek umut veren yeni çalışma, yeni antibiyotiklerin bilgisayar destekli evriltilmesiyle beraber bilimin mücadeleye devam etmesine olanak sağlıyor.
“Bilgisayarlarımız her yıl hızlanıyor. Bu yüzden, durumu tersine çevirebileceğimize dair bir takım umutlar mevcut” diyor Dr. Koenig.
“Eğer bilgisayarlar satrançta dünya şampiyonunu yenebiliyorsa, neden bakterilerden kurtulmamıza da yardımcı olamasınlar?”
Kaynak: Portsmouth Üniversitesi. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
Alıntı: https://popsci.com.tr/antibiyotik-direncinde-bilgisayar-yardimi-56-kat-daha-etkili-antibiyotikler/