Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü tarafından tüm Türkiye’yi temsil eden bir saha araştırması yapılarak her beş yılda bir gerçekleştirilen Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırmaları ülkemizin demografik yapısı, sağlık sistemi, göç ve nüfus politikaları hakkında önemli bilgiler sağlamaktadır.
Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması (TNSA) 2018 ile sosyal sınıflar arasında gözlenen sağlık eşitsizlikleri bir kez daha ortaya konmaktadır. Bunlardan biri olarak, hane halkı refah düzeyine göre çocukların yaşa uygun tüm temel aşıları olma oranları arasında büyük fark bulunmaktadır.
TNSA’da hane halkı refah düzeyleri, her hanehalkına televizyondan arabaya kadar, sahip olunan çok sayıda dayanıklı tüketim malının sayısına ve çeşidine; içme suyu kaynağı, tuvalet imkanları ve zemin malzemesi gibi konut özelliklerine göre bir skor atanarak ve bu skorlar ile temel bileşenler analizi yöntemi kullanılarak oluşturulmuştur. Oluşturulan hanehalkı skorlarının hanehalkı üyelerine atanması, hanehalkı üyelerinin hanehalkı nüfusu içerisinde bu skorlara göre sıralanması ve her birinde nüfusun %20’si yer alacak şekilde beş eşit kategoriye dağılım yapılarak refah düzeyi kategorileri oluşturulmuştur.
2008 yılında gerçekleştirilen araştırmada hane halkı refah düzeyi en düşük olan ailelerde dünyaya gelen (15-26) aylık çocukların %62,2’si tam aşılı iken, bu oran (12-23) aylık çocuklar için 2018 yılında %57,3 olarak saptanmıştır[1] (Tablo 1). Hane halkı refah düzeyi en yüksek olan ailelerde dünyaya gelen (15-26) aylık çocukların %85,3’ü 2008’de tam aşılı iken, 2018’de (12-23) aylık çocuklar için bu oran %76,8 olarak saptanmıştır.
Tablo 1. Hane halkı refah düzeylerine göre tam aşılı çocukların oranı (%)
| HANE HALKI REFAH DÜZEYİ | TNSA-2008 | TNSA-2013 | TNSA-2018 |
| EN DÜŞÜK | 62,2 | 63,2 | 57,3 |
| DÜŞÜK | 81,6 | 75,6 | 66,5 |
| ORTA | 86,2 | 77,7 | 63,9 |
| YÜKSEK | 89,5 | 76,6 | 72,5 |
| EN YÜKSEK | 85,3 | 78,7 | 76,8 |
| TOPLAM | 80,5 | 74,1 | 66,9 |
Kaynak: Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırmaları 2008, 2013, 2018.
2008 yılında gerçekleştirilen araştırmada hane halkı refah düzeyi en düşük olan ailelerde dünyaya gelen (15-26) aylık çocukların %3,8’i hiç aşı olmamışken, bu oran (12-23) aylık çocuklar için 2018 yılında %5 olarak saptanmıştır[2] (Tablo 1).
Tablo 2. Hane halkı refah düzeylerine göre hiç aşı olmamış çocukların oranı (%)
| HANE HALKI REFAH DÜZEYİ | TNSA-2008 | TNSA-2013 | TNSA-2018 |
| EN DÜŞÜK | 3,8 | 4,1 | 5 |
| DÜŞÜK | 2,1 | 3,5 | 0 |
| ORTA | 0,6 | 4,6 | 1,5 |
| YÜKSEK | 0,5 | 0,9 | 3,2 |
| EN YÜKSEK | 0,7 | 0 | 1 |
| TOPLAM | 1,6 | 2,9 | 2,2 |
Kaynak: Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırmaları 2008, 2013, 2018.
Türkiye’de son on yıl içerisinde bağışıklama hizmetlerinde genel olarak bir düşüş olması ve özellikle hane halkı refah düzeyi en düşük olan ailelerde dünyaya gelen çocuklardaki çok düşük bağışıklama düzeyi dikkat çekicidir.
_____________
[1] 2008 ve 2013 yıllarını kapsayan araştırmalarda (15-26) aylık çocuklar, 2018 yılında ise (12-23) aylık ve (24-35) aylık çocuklar değerlendirilmiştir.
[2] 2008 ve 2013 yıllarını kapsayan araştırmalarda (15-26) aylık çocuklar, 2018 yılında ise (12-23) aylık ve (24-35) aylık çocuklar değerlendirilmiştir.