Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM), günümüzde 24.Dönem çalışmalarını sürdürmektedir. 23 Nisan 1920 de açılan ilk Meclis’ten başlayarak bugüne değin milletvekili genel seçimlerinde Bursa’dan milletvekili seçilerek TBMM çalışmalarına katılan 12 hekim vardır. 12 hekimden ikisi “bakan” olarak da görev yapmıştır.
TBMM kayıtlarına göre, 23 Nisan 1920 de 1.Dönem çalışmalarına başlayan TBMM’nde bir hekim, 1 Kasım 1927 de 3.Dönem çalışmalarına başlayan TBMM’nde iki hekim, 4 Mayıs 1931 de 4.Dönem çalışmalarına başlayan TBMM’nde üç hekim, 1 Mart 1935 te 5.Dönem çalışmalarına başlayan TBMM’nde üç hekim, 3 Nisan 1939 de 6.Dönem çalışmalarına başlayan TBMM’nde dört hekim, 8 Mart 1943 de 7.Dönem çalışmalarına başlayan TBMM’nde üç hekim, 5 Ağustos 1946 da 8.Dönem çalışmalarına başlayan TBMM’nde bir hekim, 14 Mayıs 1954 de 10.Dönem çalışmalarına başlayan TBMM’nde bir hekim, 25 Ekim 1961 de 12.Dönem çalışmalarına başlayan TBMM’nde iki hekim, 22 Ekim 1965 de 13.Dönem çalışmalarına başlayan TBMM’nde bir hekim, 22 Ekim 1969 da 14.Dönem çalışmalarına başlayan TBMM’nde bir hekim, 24 Ekim 1973 de 15.Dönem çalışmalarına başlayan TBMM’nde bir hekim ve 19 Kasım 2002 de 22.Dönem çalışmalarına başlayan TBMM’de iki hekim, Bursa milletvekili olarak yer almışlardır.
1961 Anayasa’sına göre 1961-1980 yılları arasında TBMM, Milet Meclisi ve Cumhuriyet Senatosu olarak iki meclisten oluşmaktadır. 1961-1980 yılları arasında yapılan Cumhuriyet Senatosu seçimlerinde Bursa’dan senatör seçilen hekim yoktur.
1881 yılında, günümüzde Yunanistan sınırları içinde kalan, Serfiçe Sancağı Grebene İlçesi’nde doğdu. İlkokulu Manastır’da ortaokul ve liseyi İstanbul’da okudu.1905 yılında Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane’den (askeri tıbbiye) tabip yüzbaşı rütbesi ile mezun oldu. Aynı yıl İstanbul’da Gülhane Askeri Hastanesi Cerrahi Servisi’nde asistanlığa başladı. 1909’da Budapeşte’de düzenlenen Uluslararası Tıp Kongresi’ne katıldı. 1910 yılında askerlikten ayrılarak Afyon’da özel hastane açtı. 1911 yılında Hilal-i Ahmer (Kızılay) ekibinin başında Trablusgarp Savaşı’na katıldı.1913 yılında Bursa İl Sıhhiye Müdürlüğü ve Gureba Hastanesi Cerrahi Servisi’ne atandı. Hastanede modern anlamda ameliyathane kurdu. Birinci Dünya Savaşı yıllarında Bursa’da Askeri Nekahethane Başhekimliği, Bursa Hilal-i Ahmer Cemiyeti (Kızılay) Başkanlığı yaptı. 1917 yılında Bursa Gureba Hastanesi’ne başhekim ve cerrahi servisi şefi olarak atandı. Vekâleten altı ay kadar Bursa Belediye Başkanlığı görevini yürüttü.
23 Nisan 1920 de Ankara’da açılan TBMM’ne Bursa’dan milletvekili seçilerek, TBMM 1.Dönem çalışmalarına katıldı. Fes yerine kalpağın ulusal başlık olması ve uzunluk ölçüsü olarak metrenin kullanılması teklifleri TBMM’nde kabul edildi.
30.12.1920 tarihinde TBMM’nde, “frengi kanunu” tartışmaları sırasında kadınların muayenesine karşı çıkan ve “Müslüman kadın muayene edilemez” diyen bağnaz milletvekillerinin saldırısına uğrayarak dövüldü. Bu saldırı üzerine “düello”nun yasalaşması için kanun teklifi veren Dr. Emin Bey’in teklifi, Meclis Layiha Encümeni (Meclis Önerge Komisyonu) tarafından reddedildi.
Kurtuluş Savaşı yıllarında Garp Cephesi Cerrahi Müşavirliği ile TBMM Sıhhiye ve Muavenet-i İçtimaiye Encümeni Reisliği (Sağlık ve Sosyal Yardım Komisyonu Başkanlığı) görevlerinde bulundu. İnönü savaşlarına katıldı. İstiklal Madalyası ile ödüllendirildi. 1924-1928 yılları arasında İstanbul Belediye Başkanlığı yaptı.
1939 yılında Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Askeri Cerrahlar Derneği fahri üyeliğine seçildi. 1943 yılında İstanbul Türk Satranç Kulübü’nün kurucuları arasında yer aldı. Kurtuluş Savaşı yıllarına ait anıları 1948 yılında “Op.Dr. Emin Erkul’un Milli Mücadele Anıları” isimli kitabında yayınlandı.
Rumca, Fransızca, İngilizce ve Almanca bilir. Evli ve iki çocuk babasıdır. 1964 yılında İstanbul’da vefat etti.
Kaynak:
* TBMM I. Dönemde Doktor Milletvekilleri (www.sosyalarastırmalar.com).
* TBMM Milletvekilleri Albümü I. Cilt, I. Dönem Bursa Milletvekilleri.
* Op.Dr. Emin Erkul’un Milli Mücadele Anıları (www.zeuskitabevi.com.tr)
* Tek Adam Mustafa Kemal 1919-1922 II. Cilt, Şevket Süreyya Aydemir, sayfa 348-349,
Remzi Kitabevi, 28.Özel Basım, Mart 2011.
* Düello serbest bırakılsın, Soner Yalçın, Hürriyet Gazetesi 6 Mayıs 2007.
* Atatürk ve Tıbbiyeliler, Prof.Dr. Metin Özata, sayfa 75,272,277 Umay Yayınları,
2.Basım Mayıs 2009.
DR.BAKİ REFİK BEY,
1870 yılında İstanbul’da doğdu.1894 yılında yüzbaşı rütbesi ile Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane (askeri tıbbiye) den mezun oldu ve Bakteriyolojihane-i Osmani’de göreve başladı. Burada şef oldu. Kolera salgını nedeni ile İstanbul’a gelen Pasteur Enstitüsü’nden Maurice Nicole ile birlikte çalıştı. 1898 yılında Mekteb-i Tıbbiye-i Mülkiye’de öğretmen yardımcılığına atandı. 1908-1909 yıllarında Tıbbiye, Eczacılık Okulu ve Dişhekimliği okulunda hocalık yaptı. 1912-1913 Balkan Savaşı’na hekim olarak katıldı. Çatalca Ordusu Sahra Sıhhiye Müfettişliği Hastanesi Başhekimi ve Kolordu Bakteriyoloğu olarak görev yaptı. Görevi sırasında tifüse yakalanarak tedavi gördü. 1913 yılında Bakteriyolojihane-i Baytari bölümünde çalıştı. 1914’te Bakteriyolojihane-i Osmani’ye müdür ve aynı zamanda İstanbul Darülfünunu (üniversite) Mekteb-i Tıbbiye’de müderris (profesör) oldu. Hıfzıssıhha Enstitüsü’nde müdürlük ve hocalık yaptı. Beşeri (insani) ve hayvani bakteriyoloji ve sari (bulaşıcı) hastalıklar üzerine çalıştı. Birinci Dünya Savaşı (1914- 1918) yıllarında orduya aşı ve serum hazırlamakla görevlendirildi. Kurtuluş Savaşı’nda Kırşehir Redif Alayı hekimliğinde bulundu.
02.09.1927, 25.04.1931, 08.02.1935, 26.03.1939 ve 28.02.1943 tarihlerinde yapılan milletvekili genel seçimlerinde Cumhuriyet Halk Partisi’nden Bursa milletvekili seçilerek TBMM 3., 4., 5., 6. ve 7.Dönem çalışmalarına katıldı.
1913 yılında mandalarda görülen “barbon” (hırlama) hastalığına karşı “Dr.Refik Barbon Aşısı” nı buldu ve Pasteur tarafından bulunan “tavuk kolerası aşısı” nı geliştirerek kullanımını kolaylaştırdı. 1919 yılında “şarbon” aşısını ve serumunu Türkiye’de üretti. Aynı yıl kültür ortamlarında kullanılan “Türk Peptonu” nu yaptı.1924 yılında Türkiye’de üretilen yoğurtlarda bulunan basili bularak “Türk Basili” adını verdi. 1926 yılında Pasteur Enstitüsü’nün düzenlediği “BCG Aşısı Üretimi ve Uygulamaları” eğitimine katıldı. Bakteriyolojihane’de Dr. Abdülkadir Çilesiz ile birlikte BCG aşısı üretti. Sularda koli basili aranması, lökosit sayımı, kuru serum, kan alıp verme aygıtı, periton kanülü diğer buluşlarıdır.
Çiçek Aşısını Tüplere Doldurmak İçin Yeni Bir Usul (1919), Bakteriyoloji Dersleri (1919), Aşıların Kolaylıkla İstihzarı İçin Yeni Bir Alet (1921), Yoğurt Hakkında Bakteriyoloji Tetkikatı ve Türk Basili (1924, Dr. Şadi Bey ile birlikte), İstanbul’da İlk Bakteriyolojihane Tarihi Hakkında (1947), Suların Tahkim ve Tasfiyesi (1948, Refik Sabri ile birlikte) yapıtları vardır.
Yurdumuzda bakteriyoloji biliminin kurulması ve gelişmesinde çok büyük katkıları olan, çok sayıda bakteriyolog yetiştiren bir bilim adamıdır.
Fransızca bilir. Evli ve yedi çocuk babasıdır.1963 yılında İstanbul’da vefat etmiştir.
Kaynak:
* Bursa Ansiklopedisi 2002, sayfa 797.
* TBMM Milletvekilleri Albümü I.Cilt, 4.Dönem Bursa Milletvekilleri.
* www.yalcinguran.com
* www.rshm.gov.tr
* www.nuveforum.net
1886 yılında Bursa’da doğdu. 1911 yılında Mekteb-i Tıbbiye’den mezun oldu. Bursa’da Belediye hekimi olarak göreve başladı. Trablusgarp savaşı başlayınca Bursa Redif Taburu hekimi olarak Çanakkale’de görev aldı. Dönüşte Bursa Gureba Hastanesi’nde bakteriyolog yardımcısı olarak çalışmaya başladı.Kolera doktoru diye bilinir. Birinci Dünya Savaşı’nda Tekirdağ’da 7.Seyyar Hastane’de görevlendirildi. Savaş sonrası eski görevine döndü. Yunan işgali sırasında Bursa Gureba Hastanesi’nde görevinden ayrıldı. İşgalden sonra Bursa Belediye hekimliği, Bursa
Gureba Hastanesi’nde bakteriyolog ve başhekimlik görevlerinde bulundu. Bir yıl sonra resmi görevinden ayrılarak serbest ticaret ve çiftçilik yapmaya başladı. Bursa Belediye Meclisi’ne seçildi.
27.01.1927-20.04.1927 tarihleri arasında Bursa Belediye Başkanlığı yaptı. 02.09.1927 tarihinde yapılan milletvekili genel seçimlerinde Cumhuriyet Halk Partisi’nden Bursa milletvekili seçilerek TBMM 3.Dönem çalışmalarına katıldı.
Fransızca bilir. Evli ve dört çocuk babasıdır.1956 yılında Bursa’da vefat etti.
Kaynak:
* TBMM Milletvekilleri Albümü I. Cilt 3.Dönem Bursa Milletvekilleri
* Bursa Ansiklopedisi 2002,sayfa 1544.