Page 5 - Hekimce Bakış Dergisi 99. Sayı
P. 5
öldürenler ise unutuldular. Toplumların Bacon’ın 14 yılını hapiste geçirmek zorunda
hafızasında bilim insanlarının ve onların kalmasının temel nedeni, ne kadar eğitimli
öğretilerinin kalmış olması ve çağlar boyunca olursa olsun her insanın gerçeği kavramasının
yüceltilmiş olmaları umudu yeniden yeşertiyor, önünde engeller olduğunu söylemesiydi. Bacon,
gerçek bilgiyi savunmak için mücadele isteğini otoriteye bağlılık ve aşırı güvenin bilimsel
kamçılıyor. bilgi için büyük tehlike olduğunu savundu.
Güvenilir bilgiye, deneyle veri toplayarak ve akılla
Yaşamlarının son anlarına kadar bilginin peşinde kanıtlayarak ulaşılabileceğini söyledi.
koşan bu insanlar doğal yollarla yaşamlarını
yitirseydi bugün dünyada ne değişirdi? Dünya Bacon, insanlığa yön veren kitaplardan kabul
nasıl bir yer olurdu? Lavoisier çarpıcı örnek edilen Opus Majus’u yazdı. Kitabında, gerçeğin
olarak akıllarda kaldı. Lavoisier’in infazından önündeki engelleri dört başlıkta topladı. Bu
önce, matematikçi arkadaşı Langrange’e, kafası engeller, insanların açık bilgiye ulaşmasını
giyotin ile kesilip sepete düştüğünde gözlerine engelliyordu.
bakmasını ve iki kez göz kırparsa, insanın kafası • Hatalı ve değersiz otoriteye bağlılık
kesildikten sonra bir süre daha düşünmeye
devam ettiğini anlayabileceklerini söylediği • Geleneklerin etkisi
bilinir. Lavoisier ölürken bile kanıt peşindedir. • Popüler ön yargılar
Oysa onu kimlerin idama mahkûm ettiğini
anımsamıyoruz. Galileo Galilei’nin “Dünya • İnsanların cahilliklerini saklama tutumları
gene de dönüyor!” dediğini biliriz de onu evine Bacon Opus Majus kitabındaki hatalı ve değersiz
hapseden Engizisyon üyelerinin isimlerini otoriteyi; ilahi onay olmadan kanunsuzca ele
anımsamıyoruz. Sokrates’in “Suçlu olarak mı geçirilmiş, bilgeliğin erdemiyle değil cüret ve
ölüm cezasına çarptırılsaydım yani?” dedikten şöhret arzusuyla cahil kalabalıkları ardına alan
sonra zehir içtiğini biliriz de onu suçlu bulanlar otorite olarak açıklamıştı. Einstein’ın, en zor yok
tarihin puslu karanlıklarında yitip gittikleri için edilebilecek güç olarak tanımladığı önyargıyı,
isimlerini anımsamayız.
Bacon daha 1200’lü yılların başında, gerçeğe
Roger Bacon hayatının büyük bölümünü ulaşmadaki engel olarak tanımlamıştı.
insanın bilgisizliği üzerine çalışmaya ayırdı.
Gerçeğe ulaşma yolunda hiç durmadan
Bacon, Doctor Mirabilis lakabı ile anılırdı; yani
çalışarak, insanların ve toplumların daha sağlıklı
“Olağanüstü Bilgin”. Olağanüstü Bilgin olarak
ve refah içinde yaşamalarını sağlamak için
tanınan Bacon düşünceleri nedeniyle 14 yıl
karşılıksız çabalayan tüm bilim insanları ve
hapis yatmak zorunda kaldı. Günümüzde Bacon,
aydınların hak ettikleri değeri görmeleri dileğiyle
çağdaş bilim ve deneysel yaklaşımın temsilcisi
sağlıkla kalın.
kabul ediliyor. İbn-i Sina’nın Aristoteles’ten
sonraki en büyük filozof olduğunu söyleyen
Hekimce Bakış 5
