Page 39 - Hekimce Bakış Dergisi 75. Sayı

P. 39

37 dünyadan

Ekonomik akımlarla etkileşen sağlık

politikaları ve Aile Hekimliği

Dr. Gönül Malat
tamamlam›ﬂt›r.) II. Dünya Savaﬂ› sonras›,
Halk Sa¤l›¤› Uzman› Keynesyen kuramlar›n gündeme Piyasanın
gelmesiyle sa¤l›k politikalar› kabuk “Görünmeyen Eli”!
ünya tarihinde oluﬂan farkl›
D ekonomik ak›mlar sonucu de¤iﬂtirerek daha sosyal bir uygulamaya
geçilmeye baﬂlanm›ﬂt›r. Keynes’in
sa¤l›k politikalar› da de¤iﬂime
u¤ram›ﬂ, birbirinden farkl› uygulamalar, teorisinde iki önemli unsur vard›r.
Birincisi; tam (herkese) istihdam
ülkelerin tercih etti¤i ekonomik ak›ma gereklili¤i, ikincisi; varl›k (servet)
göre, sa¤l›k politikalar› olarak da¤›l›m›n›n keyfe ba¤l› ve adaletten
uygulamada yerlerini alm›ﬂt›r. Dünya yoksun olmas›. Keynes bu iki unsurun
tarihinin bu anlamda önemli ilk ç›k›ﬂ›n› gerçekleﬂmesi için de “yat›r›m getiren dönemin Baﬂbakan› Thatcher,
Adam Smith yapm›ﬂ, 1776 y›l›nda sosyalizasyonunu” sa¤lamak gerekti¤ini ülkenin ulusal sa¤l›k hizmetlerinde
yay›nlad›¤› “Uluslar›n Zenginli¤i” ad›n› belirtmiﬂtir. Keynes “Sosyalizasyonun küreselleﬂme yönünde açmak istedi¤i
taﬂ›yan kitab› ekonominin bilim haline kaç›n›lmaz tedbirleri, toplumun genel gedikleri ‹ngiltere Hekimler Birli¤i
gelmesini sa¤layan bir temel yap›t örf ve adetlerini alt üst etmeden taraf›ndan inan›lmaz protestolarla
olmuﬂ, sanayi ve ticaret alan›nda uygulanabilir” der. 1936 y›l›nda karﬂ›lanm›ﬂ, ayn› zamanda Thatcher’›n
“B›rak›n›z yaps›nlar, b›rak›n›z geçsinler” yay›nlad›¤› kuramlar› yukar›da belirtti¤im kendi muhafazakar parti seçmenleri bile
deyimiyle ünlenen Liberalizmi(ni) tarif gibi ancak II. Dünya Savaﬂ›’ndan sonra sokaklara dökülmüﬂlerdi. Ülkemizde de
ederken “E¤er sa¤l›k sorunlar›n› ses getirmiﬂ, bu politikalar›n etkisiyle 24 Ocak Kararlar›na at›lan imzayla
çözümleyecek etkin yöntemler olsayd›, ‹ngiltere’de 1947 y›l›nda Aile Hekimli¤i 80’lerin ve 90’lar›n ekonomik
sa¤l›kla ilgili yasalar› desteklerdim” uygulamas› baﬂlam›ﬂ 1948 y›l›nda ulusal yönlendirmelerine damgas›n› vuracak
diyerek, temel görüﬂü olan liberalizme sa¤l›k hizmetleri teﬂkilat› kurulmuﬂtur. IMF ve Dünya Bankas› dönemi
ters düﬂen sa¤l›k politikalar›n› da (Hekimce Bak›ﬂ› takip edenler baﬂlayacak, 1983 y›l›nda Baﬂbakan
belirtmeyi unutmam›ﬂt›r. XVIII. ve XIX. hat›rlayacaklar, Birleﬂik Krall›¤›n sa¤l›k Özal neo-liberalizm kuram› gere¤i 224
yüzy›llarda bireylerin ekonomik sistemlerini yaz› dizimizde konu say›l› sa¤l›kta sosyalizasyon yasas›n›n
durumlar›yla ile sa¤l›k durumlar› etmiﬂtik). Birleﬂik Krall›k’taki Aile ihtiyaca yan›t veremedi¤i gerekçesiyle
aras›nda kuvvetli bir ba¤ oldu¤u Hekimli¤i uygulamalar› tüm Aile Hekimli¤i uygulamalar›n›n
anlaﬂ›lm›ﬂ, bu durum çeﬂitli bilimsel basamaklarda ücretsiz sa¤l›k hizmetini baﬂlat›lmas› yönünde çal›ﬂmalar
araﬂt›rmalarla desteklenerek, ekonomik içeren, Keynesyen kuramlardan yap›lmas› için talimat verecek, Aile
olarak iyi durumda olan bireylerin etkilenmiﬂ sosyal politikalar› içeren bir Hekimli¤i uzmanl›¤› 5 Temmuz 1983
(vars›llar›n) sa¤l›k durumlar›n›n da iyi uygulamad›r asl›nda. tarihinde Tababet Uzmanl›k Tüzü¤ü’nde
oldu¤u yönünde bulgular saptanarak yer alacak ve ilk Aile Hekimli¤i Anabilim
ortaya konmuﬂtur. Bu saptama bireyler Yaz›m›n baﬂ›nda da belirtti¤im gibi Dal› 1984 y›l›nda Gazi Üniversitesi T›p
için geçerli oldu¤u gibi ülkeler için de ekonomik krizler yeni ekonomik kuramlar Fakültesi’nde kurulacakt›.
geçerlidir. do¤urmuﬂ ve ortaya at›lan kuramlar
kabulleri do¤rultusunda uygulama alan› Günümüzde Aile Hekimli¤i pilot
Dünya tarihindeki iki büyük ekonomik bulmuﬂtur. Keynes’in teorileri dünyada uygulamalar›, Dünya Bankas›’n›n da
kriz iki ayr› dünya savaﬂ› do¤urmuﬂ, çeﬂitli ülkelerde uygulanm›ﬂ ama 1970’ destekleri (küreselleﬂme bask›lar› diye
I. Dünya Savaﬂ› sonras› t›p alan›ndaki lerin ilk yar›s›ndan itibaren baﬂlayan okuyun) do¤rultusunda sa¤l›kta
bilimsel geliﬂmelerin de etkisiyle yeni gezegenimizin ekonomik s›k›nt›lar›na dönüﬂüm projelerinin ilk aya¤› olarak
sa¤l›k politikalar› gündeme gelmiﬂ, sözde yan›t bulabilmek için, Milton karﬂ›m›za ç›kmaktad›r.
sa¤l›k hizmetlerinde koruyucu t›p ve Friedman “neo-liberalizm“i tan›mlam›ﬂt›r.
sosyal t›p konular›ndaki sa¤l›k politikalar› Friedman’›n neo-liberalizmi güncel
uygulama alan› bulmaya baﬂlam›ﬂ, bu deyimiyle küreselleﬂme, ABD’de eski
politikalarla sa¤l›k hizmetlerinin yerel sinema oyuncusu Baﬂkan Ronald
yönetimlerce karﬂ›lanmas› gerekti¤i Reagan, Birleﬂik Krall›k’ta Demir Leydi
yönündeki görüﬂlerle yerel yönetimler lakapl› Baﬂbakan Margaret Thatcher ve
sa¤l›k hizmetlerini gerçekleﬂtirmeye ülkemizde 24 Ocak (1980) kararlar›n›
baﬂlam›ﬂlard›r. (Günümüzde sa¤l›k hem haz›rlay›p hem ülkemiz ad›na da
hizmetlerinin yerel yönetimlerce imzalayan eski Dünya Bankas› çal›ﬂan›
verilmesi yönünde hala ›srarl› (daha sonra Baﬂbakan ve
savunucular görmelidir ki, yirminci Cumhurbaﬂkan› olacak) Turgut Özal ile
yüzy›l›n ilk çeyre¤indeki bu sa¤l›k hayata geçirilmiﬂtir. Benim yaﬂlar›mda " ‹ngiltere'deki Ulusal Sa¤lık Hizmeti sisteminin evrimi de
politikalar›, dönemin ﬂartlar›na uygun olanlar hat›rlayacakt›r. Neo-liberalizm sancılı olmuﬂtur. Örne¤in, 1951 yılı Nisan ayından itibaren,
olarak iﬂini yap›p görevini kuramlar›n› Birleﬂik Krall›k’ta uygulamaya hastalardan hem reçete baﬂına bir ﬂilin, hem de diﬂ tedavisi
ve gözlük masraflarının yarısı, tahsil edilmekteydi."

34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44