Page 60 - Hekimce Bakış Dergisi 78. Sayı

rapor 58

Bursa’da hava durumu

Hava Kirlili¤i Riskini Anlama, Alg›lama, ‹zleme ve

Gözet(le)me Rehberi

Umur Gürsoy
Halk Sa¤l›¤› Uzman›

Ulan bu gemiler senin gemilerin mi Evlerimizin, ifl yerlerimizin ve afet öncesi kimi zaman Japonya’dan
Minarelerini kürdan gibi difllerinin aras›nda okullar›m›z›n ve gebelerimizin, geçilen baz› haber görüntülerinde
Liman liman götüren
Ulan bu mazot tüküren bu dövmeli gemiler çocuklar›m›z›n, yafll›lar›m›z›n, gördü¤ümüz (Karayolu dinlenme
senin mi hastalar›m›z›n ve sa¤lamlar›m›z›n istasyonlar›nda s›kça gördü¤ümüz
soludu¤u iç ortam havas›n› d›fl paral› masaj aletleri gibi) jetonla
Attila ‹lhan (‹stanbul A¤r›s› fliirinden)
ortamdan gelen temiz (!) hava ile birkaç dakika temiz hava (oksijen)
havaland›r›yoruz. soluma cihazlar›n› Bursa, Adana,
‹nsanlar kendilerine söylenenleri ‹negöl gibi kimi kirlili¤i yüksek il ve
unutabilirler. Muhtemelen bu hava ‘‹ç ortam havas›’n›n da, ‘d›fl ortam ilçelerimizde görmenin zaman› bu
kirlili¤i yaz›s› sizlerle ilkbaharda havas›’n›n da yönetmeli¤i, yasas› gidiflle yak›nd›r.
buluflacak. Bahar›n güneflli var, ama kimse, gülmece
günlerinde hava kirlili¤inden söz programlar›na konu olacak kadar Biyolojik Kirlilik, Kimyasal Olandan
etmek Bursa gibi büyük sanayi di¤er çevre suçlular›n› ve d›fl ortam Daha m› ‹¤renç?
kurulufllar› ve motorlu araç say›s› havas›n› kirleten suçlular› ‘iç ‹nsanlar kendilerinin ve di¤er
fazla illerimizde giderek gerekli hale ortam’›nkiler kadar aram›yor. Çünkü hayvanlar›n salg›lar›ndan, d›flk› ve
gelmifltir. Bütün iyi iflleri herkes aynaya bakt›¤›nda büyük bir idrarlar›ndan; bunlarla bulaflm›fl
kendilerinden, kötü iflleri ve suç örgütünün üyesi olduklar› madde ve eflyalardan, mide barsak
olumsuzluklar› Allahtan bilen bir gerçe¤i ile karfl› karfl›ya geliyor. sistemi kökenli gazlarla bütün
partinin tek bafl›na 8 y›l sürdürdü¤ü Arasalar dahi yapacak fazla bir bunlar›n topluca bulundu¤u,
iktidar› ve onun çevre ve sa¤l›k fleyleri yok. Zira tiryakisi olduklar› ak›t›ld›¤› veya ortama sal›nd›¤› kanal
politikalar›ndaki olumsuzluklar›n› ‘hava’ kirli de olsa, susuzluk, açl›k ve çukurlardan ve kat› at›klar›ndan
unutmayas›n›z diye birilerinin gibi göreceli olarak uzun süre ve ölülerinden tiksinirler. Çünkü
söylediklerini yazmas› da gerekir. dayan›lacak bir temel içgüdü de¤il; onlardan gelen riskin (tehlike
2010 Aral›k ay›n›n ilk günlerinden en fazla bir dakika süre ile olas›l›¤›n›n) alg›lanma geçmifli
beri yapt›¤›m inceleme ve veri erteleyebildikleri istemsiz bir romanlara konu olacak kadar eski
toplama çal›flmas›n›n sonucu bu hareket. Sonra kirli ya da temiz; ve ö¤renilmifl i¤rençlik ve mide
yaz› ne yaz›k ki 2011 Mart ay›n›n deriiin bir nefes! buland›r›c›l›k ve insanl›k tarihinin
sonuna ve hatta Nisana sarkt›. büyük ac›lar› ile doludur.
D›fl ortam havas›n› kirleten suç
Kaynak Havas› Sat›lmas› Yak›nd›r örgütleri (sektörler) sigarada oldu¤u Buna karfl›l›k insanlar›n büyük
Son araflt›rmalar› bilmiyorum, ama kadar az ve homojen de¤il. Belki ço¤unlu¤u kulland›klar› motorlu
bu ülkede eriflkinlerin yaklafl›k %38’i herkesin fabrikas› yok, ama herkesin araçlar›n (Attilâ ‹lhan’›n fliirinde dile
(2002 say›lar› ile: Erkeklerin %50’si, havay› kirleten özel ya da ticari bir getirdi¤i gibi) ‘tükürü¤ü’ ya da
kad›nlar›n %26’s›) son y›llarda arabas›, bir sobas›, kalorifer tesisat› ‘d›flk›s›’ say›labilecek egzoz
popüler olan iç ortam›n ‘temiz hava (kombi vb) vb var. Giderek artan gazlar›ndan veya evlerinde ya da
sahas›’n› bozmamak için yasan›n say›da insan›m›z flebeke suyuna iflyerlerinde ›s›nmak veya enerji
izin verdi¤i mekânlara ç›karak temiz güvenmeyerek fliflelenmifl ‘kaynak üretmek için kulland›klar› yak›tlar›n
sand›klar› kent havas›yla birlikte suyu’na para ödüyor, ama flebeke yanmas›ndan ç›kan gazlardan pek
sigaralar›ndan derin nefesler suyundan daha kirli olsa da ‘kaynak o kadar tiksinmezler ve korkmaz;
çekmeye devam ediyorlar. havas›’ henüz sat›lm›yorsa da son kaçmazlar. Sigara duman›ndan