Page 72 - Hekimce Bakış Dergisi 78. Sayı

kültür / sanat 70

Kay›p Bir Uygarl›¤›n Sesi

Meksikal› Diva

L‹LA DOWNS

öldürülenlerin ailelerine ölüm Chambao'nun solisti La Mari gibi
tutanaklar›n› tercüme etmek zorunda isimlerle yapt›¤› düetlerle de büyük
kal›nca yaflad›klar› olmufl. ilgi gören Lila Downs kariyerinin en
güzel flark›lar›n›, Meksika'n›n
Meksika-Amerika s›n›r›nda kurfluna köklerine ve flaman kültürüne
dizilen göçmenlerle ilgili yaflad›klar›, dayanan bu flark›larda buluyoruz.
kendi flark›lar›n› yazmaya ve
söylemeye itmifl onu. Yap›lan bir Sanatç›,”geleneksel flark›larda aflk
söyleflide bu konunun hayat›na nas›l ve nefretin çok güçlü anlat›ld›¤›n›,
yön verdi¤ini anlatarak; yerli kültüründe, yaflan›lan
“Bu bölge hakk›nda kitaplar zorluklarla flark›lar yoluyla alay
okumufltum daha önce. Kaçak edilerek sorunlarla bafla ç›k›lmaya
1968 y›l›nda Oaxaca’da dünyaya göçmen iflçi sorununu biliyordum. çal›fl›ld›¤›n›, e¤lenceli yollar
gelen Lila Downs; ‹skoç-Amerikan Kaliforniya’daki göçmen örgütlerini bulduklar›n› söylüyor. ‹nsanlar›n
melezi bir sanat tarihi profesörü baba tan›yordum. Yine de Meksika’ya duygular›n› bu kadar aç›k seçik ifade
ile Meksikal› yerlisi flark›c› bir annenin gitti¤imde Amerika’dan etmeleri ve coflkuyla yaflamalar›
k›z›. uzaklaflt›¤›m› san›yordum. Bir anda kendisine çok çekici geldi¤ini” ifade
böylesine çarp›c› flekilde gerçeklik ediyor.
Çocuklu¤unun bir bölümü Meksika karfl›ma ç›k›nca flok yaflad›m.
Oaxaca’da geçiren Lila; 8 yafl›nda Amerikal›lara çok uzak gelen bu Büyüleyici bir sese sahip olan
flark› söylemeye Mariachi flark›lar› da¤ bafl›nda yaflananlar›, olaylar›n sanatç›, müzi¤i ile albümlerinde
ile bafllam›fl. Gençlik y›llar›n› gerçek yüzünü, insanlar›n bilmek kültürler, tarzlar, sesler, diller, dinler
Kaliforniya’da geçirmifl, 14 yafl›na isteyece¤ini düflündüm… ve politikalar aras›nda eflsiz bir
geldi¤inde Los Angeles'da ses diyerek, yaflananlar› flark›lar›yla harmanlama kuruyor. ‹lk albümünü
e¤itimi almaya bafllam›fl, daha sonra dünyaya anlatmaya bafllad›. “Ofrenda”y› hayat arkadafl› Paul
Üniversite için Minnesota’ya giden Cohen ile birlikte 1994 y›l›nda
Downs, Minnesota Üniversitesi'nde fiark›c›, kendi yazd›¤› flark›larla ç›kartan sanatç›, ikinci albümü“
ses ve antropoloji üzerine okumufl. oldu¤u kadar, Mezo Amerikan Azuláo: En Vivo con Lida Downs”u
Mezun olduktan sonra Meksika’ya uygarl›klar› olan Mikstek, Zapotek, 1996 y›l›nda ç›kartt›. Bu albümüyle
giden Downs bir süre sonra hem Maya ve Nahua uygarl›klar›n›n “En ‹yi Orijinal Latin Caz” ödülünü
Oaxaca’da kulüplerde flark› geleneksel flark›lar›n› günümüze kazand›. Caz›n yan› s›ra yavafl yavafl
söylemeye bafllam›fl, hem de tafl›yarak ünlendi. Latin Caz daha yo¤un, folklorik stillere kayan
Philadelphia’da Amerikal› saksafoncu flark›lar›yla bafllad›¤› kariyerini albümü, 1999 tarihli “ La Sandura
Paul Cohen’le birlikte sahne alm›fl. Meksika uygarl›klar›n›n geleneksel ”oldu. Özellikle 2000 tarihli “Tree Of
flark›lar›yla zenginlefltiren Lila’n›n tüm Life” albümü, Mixteca ve Zapotek
Kariyerinin ilk dönemlerinde sadece dünyada tan›nmas›n› unutulmaz kültürlerine ait kutsal yaz›tlara
geleneksel Meksika flark›lar›n› de¤il Frida filmi sa¤lad›. Frida’n›n yaflam dayanarak yazd›¤› sözler ile dikkat
ayr›ca eski caz parçalar›n› öyküsünü anlatan filminin Oscar çekti.
yorumlayan, beraber sahne yapan aday› flark›s›, "Burn it Blue" ile
ikili, yavafl yavafl Lila Downs’un haf›zalara kaz›nan ve Oscar Albümde yer alan kad›n ve feminizm
kendine has tarz›n› oluflturmaya töreninde de flark›y› seslendiren temal› vurgulamalar› ça¤dafl Meksika
bafllam›fl. Onun hayat›n› esas olarak Downs, inan›lmaz bir ç›k›fl yakalad›. hayat›nda oldukça ses getirdi.
etkileyen ise, Meksika’da, resmi Sonraki y›llarda ç›kan “ La Linea ”
çevirmenlik yapt›¤› günlerde, Arjantinli Diva Mercedes Sosa ve (S›n›r) ve 2004 tarihli “Una Sangre”
Amerika s›n›r›n› geçerken ünlü ‹spanyol Flamenko grubu (Tek Kan) çal›flmalar› ile bilhassa