Page 13 - Hekimce Bakış Dergisi 88. Sayı

ÇimeNTo faBriKalarI

Çevre ve iNsaN sağlIğINI

olumsuz eTKiler

BasIN aÇIKlamasI 11 Şubat 2015

ilindiği gibi Bursa Çimento fabrikası kapasite artışı raporda çimento üretimi toz emisyonları için “en önemli
ve atıl ısıdan enerji üretim tesisi Projesi Çed raporu çevresel konulardan biridir.” denmektedir. Bundan anla-
Byayınlandı. Bu nedenle Bursa halkını yakından ilgi- şılması gerekenin bilimin de söylediği gibi “çimento üre-
lendiren bu proje hakkında halkımızı bilgilendirmeyi görev timinde en önemli çevre kirleticisi tozdur.” olduğunu bi-
kabul ediyoruz. liyoruz.
Proje kapsamında Bursa Çimento fabrikası a.ş.nin çimen- rapor çimento sanayinde, Pm10, Pm2,5 ve ince toz oluştu-
to üretimi 1.850.000 ton/yıl’dan, 4.250.000 ton/yıl’a çıkarı- ğunu bildirmektedir. raporda “ince toz” olarak geçen toz,
lacaktır. Halen toplam 447.031ton kömür kullanılırken ilave daha kolay solunması, akciğerlerin en uç noktasına kadar
üretim hattı ile buna ek olarak 417.000 ton kömür yakıla- ulaşması nedeniyle insan sağlığına en olumsuz etkiyi ya-
caktır. kömür tüketimi ve çimento üretimi açısından Bur- par. ancak raporda bu göz ardı edilmektedir.
sa’ya, kapasite artışı adı altında yeni bir çimento fabrikası Benzen, tolüen, etilbenzen ve ksilen, Poliaromatik hid-
kurulacağı söylenebilir. Proje, en yakın yerleşime 540 met- rokarbonlar ve poliklorlu bifeniller için ”Bu tür kirleticiler
re uzaklıkta, artık kent içinde kalmış olan Bursa Çimento bazı özel çalışma koşullarında (Özel bir atık türü kullanıldı-
fabrikası a.ş.nin arazisinde yapılacaktır. ğında, sıcaklık değişimi olan durumlarda) ortaya çıkabilir.”
Çed raporunun farklı bölümlerinde fabrikanın kirletici demektedir. oysa bu kimyasallar bilim insanları tarafından
özelliğine vurgu yapılmaktadır. raporda, üretim faaliyet- çok iyi bilinen ve insan sağlığını bozdukları kanıtlanmış
lerine bağlı olarak toz ve gaz emisyonlarının oluşacağı kimyasallardır. Bilinmeyen ise, Bursa Çimento fabrikasında
bildirilmektedir. yine raporda; “Çimento üretimi aşamala- özel çalışma koşullarının ve sıcaklık değişimlerinin ne ve
rında meydana gelen emisyonlar klasik hava kirleticileri, ne zaman olacağı ile ne kadar süreceğidir. Önerilen Bursa
sera gazları ve aBd’nin Çevre koruma ajansı’nın (uS-ePa) halkının bu zehirli kimyasalları kabullenmesi ve sonucuna
toksik madde envanteri’nde yer alan bazı ağır metaller, katlanmasıdır.
halojenler, dioksinler ve furanlar şeklindedir.” denmekte ve fabrikanın amonyak emisyonu için; 17 yıl öncesinin tek-
ocaktan hammadde çıkarımından paketlemeye kadar olan nolojisi anlatılarak “çimento silosundan amonyak kokusu-
aşamalarda ortaya çıkacak olan kirleticiler sıralanmaktadır. nun çok nadiren algılanacağı” belirtilmektedir. raporda toz
insanda her tür kansere neden olduğu bilinen dioksin ve ve gaz çıkış noktalarının, neyi tanımladığını anlamadığımız
furan emisyonu olacağı belirtilmekle birlikte, ekosistem şekilde, “son teknoloji filtreler” ile donatılarak emisyonun
ve insana olumsuz sağlık etkileri kanıtlanmış metaller ve minimuma indirileceği belirtilmişken söz konusu amon-
metal bileşikleri ile birlikte göz ardı edilerek veri sunulma- yak emisyonu olunca neden eski teknolojiden söz edildiği
maktadır. anlaşılamamıştır.
azot oksitler için “Bu oksitler çimento üretim tesislerinin Çed raporunda; “Proje alanı ve yakın çevresinde şu ana
yol açtığı hava kirliliği açısından büyük öneme sahiptir.” dek Hava kirliliğini tespit etmek için yapılmış bir çalışma
denilerek fabrikanın hava kirliliği nedeni olduğu itiraf edil- bulunamamıştır. ancak mevcut üretim tesislerinin hava
mektedir ki bu itiraf da bilimsel veriyle uygundur. raporun kalitesine katkı değerinin belirlenmesi amacıyla 01 aralık
da belirttiği gibi çimento üretimi çevreyi kirletir. 2011-01şubat 2012 tarihleri arasında hava kalitesi ölçü-
mü gerçekleştirilmiştir.” denmektedir. Hava kirliliğinin en
önemli nedenlerinden biri olan çimento fabrikasının çevre
etkisine yönelik ölçümlerin bu tarihe kadar yapılmamış ol-
ması çok tehlikeli ve anlaşılır bir durum değildir.
fabrikanın yaptırdığı ölçümler de azot oksit, Pm10 ve çö-
ken tozdan ibarettir. Bu ölçümler içinde en önemli hava
kalitesi göstergelerinden olan ve özellikle çimento fabri-
kası gibi kömürün yakıldığı ortamlar için vazgeçilmez ka-
bul edilen So2 ölçümünün yapılmamış olması kabul edi-
lemez. aynı raporun ilerleyen bölümlerinde “Hava kirletici
emisyonların en yaygın olanı So2’dir. Her yıl tonlarca So2
çeşitli kaynaklardan yayılarak atmosfere karışmaktadır. Bu
20 NİSAN 2014 emisyonların en önemli bölümü elektrik üretmek ama-