Page 14 - Hekimce Bakış Dergisi 91. Sayı

ANTİBİYOTİK KIYAMETİNE DOĞRU:

AKILCI ANTİBİYOTİK KULLANIMI VE ÖNEMİ

DR. PETEK EYLÜL TANERİ

Günümüzde yaşanan antibiyotik araştırma ve geliştirme- Penisilin ve ardından keşfedilen diğer antibiyotiklerin kul-
lerindeki başarısızlıklar ile antibiyotiklere karşı gelişen di- lanımı tüm dünyada yaygınlaşmış ve antibiyotiğin altın
renç oranlarının artmasıyla meydana gelen krizler, son 75 çağı başlamıştır. Dünya çapında antibiyotik kullanımı 2010
yılda insanoğlunun enfeksiyonlarla savaşta izlediği yollar yılında 2000 yılına kıyasla %36 oranında artarak 73 620 748
ve uygulanan politikaların öngörülebilir sonuçlarıdır (1). 816 üniteye ulaşmıştır. Tüketimde ilk üç sırada Hindistan,
Sık görülen enfeksiyonlar ve minör yaralanmaların insan- Çin ve Amerika bulunmaktadır (5). Amerika’da insanlar
ları öldürebileceği bir “antibiyotik sonrası dönem” artık kı-
yamet fantezisi olmanın çok uzağındadır ve hatta 21. yüz- için yılda 3,400 ton, hayvanlar için ise 8,900 ton antibiyo-
yıl için yüksek olasılıktadır (2). Bu nedenle antibiyotiklerin tik kullanılmaktayken, Almanya’da tüketim miktarı sırasıyla
akılcı kullanımı önem kazanmıştır. 300 ton ve 1700 tondur (6,7). OECD ülkelerinde antibiyo-
tik tüketimi değerlendirildiğinde ilk sırada açık ara Türkiye
Bu derlemede uygunsuz antibiyotik kullanımı nedeniyle bulunmakta iken (1000 kişi başına günlük antibiyotik dozu
meydana gelen küresel sorunlar ve bunların nedenleri ir- [DID] 42.2) en az antibiyotik tüketimi Şile’de (DID 9.4) gö-
delenmiş; akılcı antibiyotik kullanımı adına yapılanlar ve rülmektedir (8).
yapılması gerekenler tartışılmıştır.
Türkiye’de antibiyotik kullanımı 2000-2010 yılları arasın-
Geçmişten Günümüze Antibiyotikler da artış göstermiştir(9). Özellikle 2005 yılında görülen
keskin artışın sebebi Karabay tarafından; SSK, Bağ-Kur,
İlk antibiyotik 1928 yılında Alexander Fleming tarafından Emekli Sandığı ya da yeşil kart mensuplarının “Sosyal Gü-
bulunmuş ve 1945 yılında halkın kullanımına sunulmuştur.
Daha piyasaya sürülmeden penisiline karşı bakterilerin di- venlik Kurumu” çatısı altında toplanması dolayısıyla ilaca
renç geliştirdiği laboratuvar koşullarında gösterilmiştir(3). erişimin kolaylaşması ile açıklanmıştır (10). 2010 yılından
Bu nedenle Fleming, Nobel ödülünü alırken yaptığı ko- itibaren antibiyotik kullanımında azalma gözlenmiştir ve
nuşmada insanlığı bakterilerin penisiline karşı direnç ge- 2014 yılında antibiyotikler kutu pazar payında ikinci sıraya
liştirebileceği konusunda uyarmıştır(4). gerilemiştir(11).

14 Hekimce Bakış