Page 11 - Hekimce Bakış 95. Sayı

Fransa 30 Kasım’da, Belarus’tan gelen mantar ithalatını nükleer kirliliğin gelecekte ne gibi sağlık sorunları yaşata-
ruTENYum-106 İzoTopuYla radyoaktif Cesium-137 (Sezyum) kirliliği nedeniyle dur- cağı belirsizdir.
durduğunu açıkladı. Mantarlarda bulunan radyoaktif kir-
6
Rutenyum kirliliğine neden olan Rusya’nın Ural bölge-
KİrlENmİŞ BuluTlar liliğin son dönemde ortaya çıkan rutenyum-106 kirliliğiyle si düşük ve orta düzeyli nükleer atıklar için depo görevi
ilişkili olmadığı belirtilen açıklamada 1986 yılında patlayan
görmektedir. Aynı bölgede karanlık geçmişi olan Mayak
Çernobil Nükleer Santrali ile ilişkisine işaret edildi. Nükleer Tesisi bulunuyor. Bu tesis, açık alanda bekletilen
Çernobil, aradan geçen onlarca yıldan sonra bile zarar- onbinlerce ton nükleer atığa ev sahipliği yapıyor. Rusya
lı etkisi sona ermedi. Halen 100 atam bombası gücünde ayrıca bu bölgede 200.000 m3 nükleer atığı alacak depo
radyasyon yayan Çernobil’deki radyoaktif sızıntıyı önle- için hazırlıklar yapıyor.
12
mek için 1,6 milyar dolar harcanarak çelik ve betondan Rutenyum’un işlenmiş radyoaktif yakıtın yan ürünü
kalkan yapılacak. Çernobil’in yarattığı yıkım, yaşattığı olduğu bir kez daha anımsanacak olursa nükleer sızıntının
7
acılar unutulmadı. Buna rağmen en çok 100 yıl dayana- radyoaktif atıkları depolayan Mayak Nükleer Tesisi kaynaklı
cak tabut için halkın vergileriyle oluşan devlet kaynakla- olabileceği olasılığını güçlü hale getirir. Yaşanan bu olay
rını harcamak zorunda kalınması kabul edilebilir değildir. nükleer atıkların yeryüzündeki canlı yaşamı için yarattığı
Her nükleer santral, kullanılan yöntem ve teknoloji açıdan, tehdidin boyutlarını bir kez daha göz önüne sermektedir.
13
kendinden sonra pazarlanacak benzer tipte santraller için Gerçekten de dünyanın hiçbir ülkesinde resmi izinle
örnek olma niteliğindedir. Bu nedenle pazara zarar ver- işletilen nihai bir nükleer atık tesisi bulunmuyor. Atıkların
memek, nükleer enerjinin zaten kirli olan imajını daha da çoğu, nükleer santrallerin çevresinde depolanıyor.
zedelememek için nükleer tesislerde yaşanan kazalar giz- Mayak Nükleer Santralinin karanlık geçmişinde onlarca
lenmektedir. nükleer kaza yaşandı. Tesis yakınlarındaki Techa Nehri,
Türkiye ve Avrupa’da nükleer serpintiye neden olan ru- en az Fukuşima’daki nükleer kirlilik düzeyine sahip oldu-
tenyum-106 hakkında ilk açıklama 5 Ekim’de Almanya ve ğu halde nehir kenarında köylerde insanlar yaşamasına
Fransa’nın Radyasyondan Koruma Ofislerinden geldi. Ey- izin veriliyor. Bu tutum, Rusya’nın halk sağlığına gereken
8
14
lül ayı içinde Almanya, Avusturya, İtalya ve İsviçre’de dü- önemi vermediğinin açık kanıtı durumundadır. Hava ve
şük düzeyde rutenyum-106 belirlendiği açıklandı. su kirliliği önleme konusunda gereken önlemleri almayan
Türkçe kaynaklarda ilk açıklama 11 Ekim’de Rusya resmi Türkiye’nin ileride yapmayı planladığı nükleer santraller-
haber sitesi Stupnik’ten yapıldıysa da Türkiye’deki haber den kaynaklı radyoaktif kirliliğe karşı Rusya’dan farklı bir
kanalları, 1,5 ay sonra radyasyonlu bulutların İstanbul üze- tutum sergilemeyeceğini şimdiden tahmin etmek zor de-
rinden geçtiği açıklanması üzerine konuyu gündeme ta- ğildir.
şıdılar. Devletin herhangi bir organı bu konuda önceden Rotenyum-106 kirliliğine neden olabilecek başka bir konu
9
bir açıklama yapmaması, Türkiye’de halk sağlığına önem ise Rusya’nın yeni nükleer atık taşıyıcı kapsül denemeleri
verilmediğini net bir şekilde gözler önüne serdi. olabilir. Son olarak 2017 yılı Eylül ve Ekim aylarında Rusya,
Rutenyum-106, nükleer santrallerde çekirdek bölünmesi Mayak Nükleer Tesislerinde yeni bir tür nükleer atık taşı-
sonucu oluşur. Zenginleştirilmiş uranyum ve plütonyum yıcı kapsül denemeleri yaptı. 2 Ekim 2017 tarihli haberde
nükleer yakıtları kullanıldıktan bir yıl sonra yarılanma kapsüllerin TUK-1410 adlı yenisiyle değiştirileceği bildiri-
15
ömrü bir yıldan biraz fazla olan rutenyum-106 izotopu ve liyor.
ardından daha kısa ömürlü Rodyum-106’ya oluşur . 10 Nükleer Santraller ya da nükleer atıklardan kaynaklı riskler
Fransa Bağımsız Radyasyon Araştırma ve Bilgilendirme her yerde ve her an başka bir nükleer tehdit oluşturacak
Komisyonu’da laboratuar yöneticisi olan nükleer fizik mü- düzeydedir. Nedeni ne olursa olsun unutulmaması gere-
hendisi Bruno Chareyron, radyoaktivitesi 372 gün içinde ken en temel konu nükleer enerjide risk hiçbir zaman sıfır
yarıya inecek olan rutenyum-106, bitki örtüsüyle kaplı olmayacaktır. Sıfır olmayan risk gerçekleştiğinde sonucun
olan yere bir kere düştükten sonra kalıcı bir bulaşmaya yol tahmin etmediğimiz boyutta acı verici ve yıkıcı etkisini
11
açar” demektedir. Yiyeceklerin büyük çoğunluğunun en yaşamak zorunda kalan yine bizler olacağız. Asıl sorun,
geç bir yıl içinde tüketildiği düşünülürse, radyasyon yüklü yaşadığımız göreceli sakin ortam için insanlığın rızası ol-
bulutlardan yağan yağmurlardan etkilenen yiyeceklerin madan gelecekte canıyla ödemek zorunda bırakılan be-
tüketilerek canlı bedenine alındığında radyoaktivitesini deldir. Bu da nükleer enerjiye neden yatırım yapılmaması
korumakta olduğu anlaşılacaktır. Bu aşamada söz konusu ve terk edilmesi gerekliliği daha net ortaya koymaktadır.

6 https://www.reuters.com/article/us-russia-nuclearpower-accidentedf/france-stops-large-shipment-of-radioactive-belarus-mushrooms-idUSKBN1DU1CW
7
http://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-37980190
8
http://www.dw.com/en/spike-in-radioactivity-measured-in-germany-other-european-countries/a-40825708
9 http://www.hurriyet.com.tr/esrarengiz-radyasyon-bulutlari-istanbulun-uzerinden-gecti-40656909
10 http://teknolojikarastirmalar.com/e-egitim/Periyodik/PERIODIC/PERIODIC/Ru.html
11 https://gazeteistanbul.com/avrupa-ulkelerinde-iki-hafta-boyunca-yogun-olarak-rutenyum-106-saptandi/
12 http://bellona.org/news/nuclear-issues/2017-09-officials-still-house-hunting-in-northwest-russia-for-a-place-to-store-nuclear-waste
13
https://www.ntv.com.tr/dunya/ya-nukleer-atiklar,OWnIeZTHDEiWD2BPMWKVFw
14
http://www.arkitera.com/haber/13648/nukleer-atigin-tam-ortasinda-nefes-aliyorlar
15 http://www.world-nuclear-news.org/WR-Russia-completes-TUK-141O-hot-tests-02101701.html Hekimce Bakış 11