Page 17 - Hekimce Bakış 95. Sayı

Konferansta belirlenen yol haritasına göre; 2018 yılının
sonuna kadar çevre ve sağlık alanında ulusal eylem planları
hazırlanması gerekmektedir. Hazırlanacak planlar için
yapılan önemli değerlendirme; planların “ülkelere özgü”
olmasıdır. Planların her ülke için birbirinden bağımsız
politika belgesi olacağı, ülkelerin koşulları, ihtiyaçları,
öncelikleri ve kapasitelerinin dikkate alınarak hazırlanması
gereği bildirilmektedir. Bu yaklaşım; bir ülkede başarılı
olmuş modelin başka bir ülke için başarılı olamayacağı,
her ülke sisteminin farklı olmasının doğal kabul edilmesi
gerektiğinin saptanmasıdır. Katılımcı bakanlar; politikacılar
atarfından sıklıkla kullanılan “bu model …. de denenmiş
bir modeldir. Biz de neden başarılı olmasın?” ya da “….
bile uyguluyor biz niye uygulamayalım?” gibi söylemlerin
Sağlık ve çevre ile ilgili bakanlar; sağlığı korumaya, yanlışlığını göstermişlerdir. Konferans, 2018 yılı sonuna
geliştirmeye ve çevre nedeniyle olan erken ölümleri, kadar tamamlanmasını önerdiği, ülkelere özgü eylem
hastalıkları ve eşitsizlikleri engellemeye karar verdiklerini planlarında hava kirliliği, su, kimyasallar, atıklar, iklim
açıklamışlardır. Bakanlar, politikalarında eşitlik, sosyal değişikliği başlıklarının değerlendirilmesini önermektedir.
kapsayıcılık ve cinsiyet eşitliği, ekosistemleri gözetmek
ve doğal kaynaklara erişime saygı duymak kararlılığını Hava kirliliği ve sağlık etkilerine yönelik bulgular, sağlık
açıklamıştır. Bakanlar kararlılıklarına ek olarak savunuculuk politikalarını yönlendirmiş olmasına karşın; çevre ve kapalı
görevi de üstelenmişlerdir. Sürdürülebilirliği, fosil alan hava kirliliği, Avrupa Bölgesi için en önemli çevresel
yakıtlardan yenilebilir enerjiye geçişi, temiz ve güvenli risk faktörlerinden birisi olmayı sürdürmektedir. Hava
teknoloji kullanmayı, düşük emisyonlu ve enerji verimli kirliliğini izleyen Avrupalı 42 ülke ve 1791 şehirde PM10
ulaşımı, kentsel ve mekânsal planlamada hareketliliğin (çapı 10 mikro metre ve daha az partikül madde) seviyeleri
sağlık açısından faydalarının savunuculuğunu üstlenme yüksek bulunmuştur. Üstelik hava kirliliğinin olumsuz
kararı almışlardır. Bu karar uyarınca önümüzdeki yıllarda, sağlık etkilerine yönelik kanıtlar hızla artmakta, bölgede her
bizim de içinde bulunduğumuz coğrafyada, fosil yakıt yıl hava kirliliğine bağlı 500 bin ölüm olmaktadır. Olumsuz
kullanılarak enerji üretimine izin verilmeyeceği, mevcut sağlık etkileri dezavantajlı toplumlarda yoğunlaşarak
tesislerde yenilenebilir enerjiye dönüleceği ve bunların zaten var olan sağlık eşitsizliklerini derinleştirmektedir.
doğrudan bakanlıklar eli ile yürütüleceği beklenebilir. Yine Hava kirleticilerinin sınır değerleri ülkeler arasında farklılık
bakanlıklar tarafından kent toplu taşıma hizmetlerinde göstermekte, bizde de olduğu gibi kimi ülkeler AB ve
köklü değişimin gerçekleşmesi, hava kirliliğine neden olan DSÖ’nün kabul ettiği sınır değerlerin çok üstünde sınır
araçlara yönelik sıkı önlemlerin alınması da beklentiler değerleri kullanmaktadır. Konferans; DSÖ Hava Kalitesi
arasında yer alır. değerlerine ulaşmayı hedef olarak göstermektedir.
Hava kirliliğinin yıkıcı sağlık etkilerinden korunmak için
Katılımcı bakanlar mevcut ve ortaya çıkmakta olan çevre uluslararası protokollere uyum ve eylemleri güçlendirme,
ve sağlık riskleri ile ilgili olarak açık ve şeffaf olmaya, ilgili dezavantajlı gruplara odaklanma, işbirliği, sağlıklı veri
araştırmaları desteklemeye karar vermişlerdir. Bu kararın toplama, şeffaflık ve veri yönetimine vurgu yapılmıştır.
arkasında kimi yönetimlerin bilgi paylaşmadığı ve şeffaf
davranmadığı öngörüsünün bulunmuş olduğunun altını Konferans; dsö hava kalitesi değerlerine
çizmekte yarar var. Gelecek yıllarda şeffaf bir ortamda ulaşmayı hedef olarak göstermektedir.
çevre ve sağlık risklerinin daha iyi incelenebileceği ve
konuya yönelik bilimsel çabanın desteklenmesi sonrasında Bölge’de suya bağlı hastalık salgınlarının görülmesi, yeterli
çok sayıda araştırma yapılacağı beklenebilir. Katılımcı ve güvenli bir şekilde yönetilen içme suyu ve sanitasyona
bakanlar desteği bilimsel araştırmalar ile sınırlamamış, evrensel ve adil erişimin, öncelik olmasını neden
sağlık sistemleri içinde halk sağlığı fonksiyonlarının olmaktadır. Parma Konferansı’ndan (2010) sonra erişim
güçlendirilmesine de karar vermişlerdir. büyük ölçüde artmış olsa da günümüzde 14 milyon kişi
temel içme suyu kaynağına ve 62 milyondan fazla insan
Konferans; eylem planlarının ülkeler özgü temel hıfzıssıhha hizmetine sahip değildir. Arıtılmadan
olması gerektiğini, ülke koşulları, ihtiyaçları, çevreye bırakılan atık sular sağlığı tehdit etmektedir.
öncelik ve kapasitelerinin dikkate alınmasını Sağlıklı suya ulaşımın varsıl ve yoksul kesimlerdeki
farklılığı, toplumsal sınıflar arasındaki sağlık eşitsizliğini
önerir. Bu yaklaşım, bir ülkede başarılı artıran önemli bir etmen olmaktadır. İklim değişikliğinin
olmuş modelin başka bir ülke için başarılı neden olacağı değişimlerin de su konusunda sıkıntıları
olmayacağının kabulüdür. artabileceği düşünülmektedir.

Hekimce Bakış 17