Page 62 - Hekimce Bakış Dergisi 96. Sayı
P. 62
BiR RESiM BiNBiR SÖYLENCE
DR. YELDA ERTÜRK eyerturk@gmail.com
www.hekimcebakis.org
MOMENTO MORİ
“Memento Mori”, Latince ölümü unutma, fani olduğunu sonra da yaşamak ister. Ölümsüz eserler peşinde koşar
hatırla demektir. Bu deyim, antik dünyada zafer durur. Tarih boyunca ölümsüzlüğe ulaşmak için sanat
kutlamaları sırasında komutanlara söylenen birkaç yapan insan; ölümün de en güzel ifadesi için yine
sözden birisidir. Roma İmparatorluğu zamanında sanatını kullanmıştır. Bugün sanat eserleri incelendiği
sadece savaş kazanan generallerin Roma sokaklarında zaman ebediyeti arzulayan çalışmaların ya da ebediyet
gerçekleştirdikleri zafer resmi geçidi esnasında adı formasyonları geliştiren eserlerin çok olması, bu
Corona Civica olan bir taç takmalarına izin verilir, duygunun her çağa hitap eden evrensel bir realite
generalin başının üstünde bu tacı tutan kölenin görevi olduğunu gösterir. Kim bilir belki de insanın en büyük
de sadece tacı tutmak değil, aynı anda muzaffer çelişkileri vicdanı ile sahip olduğu arzularının arasındaki
generalin havaya girmemesi için generalin kulağına anlamsal farklılıklardır. Hem ebedi olmak ister hem de
sürekli “memento mori” (ölümlü olduğunu unutma) bildiği en somut gerçek, ölümlü olduğudur. Ama insanın
sözünü fısıldamaktır. pratikleri onu tek bildiği mutlak gerçekten uzaklaştırabilir.
Onun için fani olduğunu unutmamak, kendini
memento mori (fani olduğunu hatırla)
tanrılaştırmamak hayatın anlamı için vazgeçilmez bir
memento te hominem esse (sadece bir insan olduğunu parametredir.
hatırla)
Sosyolog K. Mannheim’e göre bireyleri toplumsal
respice post te! hominem te esse memento! (arkana belirlenmişlikten ve tek bakışlı bir perspektiften
bak! sadece bir insansın, hatırla!) kurtarmanın en basit yolu güvenilir bilgiler üreten
bilginleri veya sanatçıları takip etmektir. Peki, aydın
Osmanlı’da da buna benzer bir geleneğin var olduğu ve sanatçıları kim kişisel belirlenmişliklerden ve
söylenir. Cuma selamlığından sonra bir yeniçeri kaprislerinden kurtaracaktır? Onların da fani olduğunu
“Mağrurlanma padişahım senden büyük Allah var” hatırlatan bir köle her daim hayatlarında olabilir mi? Asıl
sözünü yüksek sesle bağırırmış.
işlevlerinden birisi de bu olan vicdanın kanatılmadan
Dünyanın ömrüne göre insan ömrü anlık bir zaman veya tedirgin edilmeden bunu yapabilmesi ne kadar
dilimidir. Ama bu kısacık ömrüne rağmen insan, dünyayı mümkündür. İnsan sanat yaparak ölümsüzlüğü hayal
değiştirmek, dünyaya kök salmak, kalıcı olmak, ölümden ederken; ölüm de sanatın varoluş sebebi olagelmiştir.
62 Hekimce Bakış
