Page 63 - Hekimce Bakış Dergisi 96. Sayı

Momento Mori; bu yüzden sanatın konuları arasında yer Elçiler tablosu, Alman ressam Hans Holbein’in 1533
alır. Momento Mori kavramına örnek teşkil edebilecek yılında yaptığı, Kral Vlll. Henry’ye yollanmış iki Fransız
yapıtlardan biri olan Aziz Jerome’da Caravaggio resmet- elçi, Jean de Dinteville ve Georges de Selve’nin resmidir.
tiği kuru kafa ile ölümü simgelerken, ölümün aslında ne Elçilerin kıyafetlerinden, duruşlarından, arkalarında sıra-
kadar yakınımızda olduğunu da betimlemiştir. lanmış olan, dönemin entelektüel birikimini simgeleyen
nesnelerden son derece
yüksek seviyede kişiler
oldukları izlenimini edin-
mek mümkündür. Resmin
içinde yüzlerce ayrıntı
vardır. Resmin en belirgin
özelliği, ön planda yer
alan, amorf çizilmiş
kafatası betimidir. Ancak
çerçevenin sağ tarafından
27 derecelik bir açı ile
Aziz Jerome, İmparator Konstantin tarafından dört İncil’i bakıldığı zaman gerçek bir kafatası seklinde algılanan bu
Latince ’den çevrilmek için görevlendirilmiştir. İtalyan nesne, tabloyu bir vanitas tablosu haline getirmektedir.
ressam Michalengelo Merisi da Caravaggio,“Aziz Jerome”
tablosunu hayatının son yıllarına yakın bir zamanda, Giovanni Francesco Guercino’nun Et in Arcadia Ego adlı
1606 yılında tamamlar. Caravaggio’nun imgeleminde tablosunda ölüm yine bir kuru kafa ile simgelenirken;
Jerome için en uygun mekân, Betlehem’deki bir kilisenin tablonun adı da bir memento mori örneği olmuştur. Et in
kendisine tahsis edilmiş odasıdır ve biz Jerome’u bu Arcadia Ego: Cennette bile varım. Ölüm
tabloda kendinden geçmiş bir halde o odada çalışırken
görürüz. Ressam Jerome’un başının üzerindeki azizlik
payesinin simgesi haleyi öyle bir resmetmiştir ki o hale,
sanki doğduğu günden beri Jerome’un başındaymışça-
sına doğal ve Jerome da o haleyi fark edemeyecek denli
yoğun ve mütevazı bir çalışma halindedir.
Bu yoğunluk ve mütevazılık hali Jerome’u, Caravag-
gio’nun ve dolayısıyla da bizim gözümüzde ‘doğru’ ve
‘güvenilir’ bir insan-aziz kılar. Bu, aydınlıktan uzak loş
çalışma odasında Jerome’a eşlik eden tek ‘varlık’ bir ku-
rukafadır. Kurukafa ise burada bir simgedir.

Resimde “vanitas” olarak adlandırılan ve kurukafa, kum
saati, sönmüş mum gibi nesnelerle simgelenen akım,
ölüme ve hayatın geçici doğasına yapılan göndermeler
silsilesidir ve ‘’hiçlik’’ anlamına gelir.
İsminden de anlaşıldığı gibi eser Arkadya’da geçmektedir.
Arkadya, Yunanistan’da dağlarla çevrili, izole olmuş bir
bölgedir. Bu özelliklerinden dolayı çok az sayıda insanın
yerleştiği ve genellikle çobanların sürüleri otlattığı bir
bölgedir. Fakat özellikle izole olmuş olmasından dolayı
korunan doğası sebebiyle, antik zamanlarda romantize
edilerek bir yeryüzü cenneti olarak görülmüştür. Ar-
kadya’nın bu efsanevi özellikleri Virgilius gibi dönemin
ozanlarını derinden etkileyerek üzerine şiirler yazılmasını
sağlamıştır. Tablonun sağ alt köşesinde kuru kafanın
altında resme ismini veren yazı ölümün bu yeryüzü cen-
net inde bile var olduğunu ifadelemiştir.

Hekimce Bakış 63