Page 74 - Hekimce Bakış Dergisi 98. Sayı
P. 74

iki mekânda da belirlenmiş bir zaman   ile organize olarak hizmet sunumuna   çekilir ve önce maliyetini çıkarma
                                                                                                                                      çizelgesine göre uymak durumunda   uygun hale getirilir. Sağlık hizmeti   sonra da kendine  para  yatıranlara  para
                                                                                                                                      kalırız. Günlük yaşama dair farklı bir   olarak  adlandırabileceğimiz  bu  düzeyin   kazandırma derdi vardır. Bunun temel
                                                                                                                                      zaman dilimidir hem hastanede hem de   birçok  aşaması  vardır.  Koruyucu  yolu da mümkün olan  en fazla sayıda
                                                                                                                                      sinemada geçirdiğimiz vakit.      sağlık hizmeti, korumayı esas alarak   seyirciye ulaşmaktır. Diğer bir deyişle film
                                                                                                                                                                        hastalıkların  oluşumunu  önlemeyi  bir üründür, pazarlanır ve satılır. Burada
                                                                                                                                      Hastanenin  hastalık  ve  hasta  oluş  ile   amaçlar. Hastalıkların  ortaya çıkmaması   sağlık hizmeti ile önemli ayırımları ortaya
                                                                                                                                      ilişkisi, sinemanın ise sanatsal yönü   için barınma, beslenme, iş, düzenli gelir   çıkar. Kuşkusuz sağlık hizmetinin bir
                                                                                                                                      yanında  “eğlendirici”,  “hoşça  vakit   vb birçok sosyal faktör gerekir.   meta olarak pazarlanması ile bir filmin
                                                                                                                                      geçirici”  ya  da  “boş vakitlerde”  yapılan                        meta olması sonuç olarak aynı yere
                                                                                                                                      bir etkinlik olarak görülmesi iki uca   Bu yönüyle tıp sosyal bir bilimdir. Toplumun   çıkmaktadır: sağlık hizmetleri ve sinema
                                                                                                                                      yerleştiriyor iki beyazı. Sinemanın burada   sosyal özelliklerinden, sosyal ilişkilerinden   piyasası. Süreçse farklılaşır çünkü her
                                                                                                                                      önemli avantajlarından biri, hastanede   birebir etkilenir.  Tedavi edici tıp ise   ikisinin de meta karakteri farklıdır. Ancak

            Cavit Işık Yavuz  |  cavityavuz@gmail.com
            Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Öğretim Üyesi         hekimcebakis.org




            “TIP VE SiNEMA”


            ÜZERiNE NOTLAR 1


            Bugünlerde beyazcamda boy gösteren bir   Türk Dil Kurumu sözlüğüne baktığımızda,   Beyaz gömlek ve beyaz perdenin görünür
            dizi tıbbın sinemada ve televizyonlaraki   tıbbın  “Hastalıkları  iyileştirmek,  kılındığı mekânların özel alanlar oluşu
            görünümlerine dair çok şey söylüyor. Bu   hafifletmek veya önlemek amacıyla   ortaklıklardan  biridir.  Tıbbın  görünür
            dizi konu edindiği farklı yönleriyle belki   başvurulan teknik ve bilimsel çalışmaların   kılındığı yerler çoğunlukla hastanelerdir
            de ayrı bir yazı konusu.  Televizyondaki   tümü,  hekimlik,  tababet”  olarak  ya da öyle görünür, sinema ise filmler
            ya  da sinemadaki tıp  ve sağlıkla  ilgili   tanımlandığını görüyoruz. Sinema için ise   ile sinema salonunda hayat bulur. Bu iki
            konular, olaylar filmler ve diziler her biri   üç farklı tanım var. Birisi sinema salonları   alan, hem mekân olarak hem de zamansal
            birbirinden farklı özellikler taşıyan bir   ya da yapıları yerine geçen bir tanım,   olarak özel düzenlenmiştir. Her ikisi de
            alan oluşturuyor.                 diğer ikisi ise sinemanın içeriğine ilişkin:   ihtiyaç duyulduğunda gidilen mekânlardır.
            Peki tıp ve sinema ilişkisini irdelerken   “Herhangi bir hareketi düzenli aralıklarla   Önemli yanlarından biri, toplumun farklı
            izlenecek yolu nasıl belirlemeli?   parçalara bölerek bunların resimlerini   sınıflarından  insanları  buluşturan  yapılar
                                              belirleme ve sonra bunları gösterici   olmasıdır. Hem hastanede hem de
            Belki öncelikle bir ilişki olup olmadığını   yardımıyla karanlık bir yerde, bir ekran   sinemada toplumun farklı sosyal sınıfları
            belirlemekle başlayabiliriz. Kuşkusuz   üzerinde yansıtarak hareketi yeniden   bir araya gelebilir. Şehrin çok farklı
            sinemanın, tıbbı bir bilim olarak alırsak    oluşturma  işi”.  Diğer  tanım  ise;  “güzel   yerlerinden gelmiş insanlar bu iki mekânda
            “tıp”  ile  ilişkisi  vardır,  tıpkı  diğer   sanatların dalı olarak yansıtılmaya uygun   buluşabilirler. Bizi ortaklaştıran alanlar
            bilimlerle olduğu gibi. Bu ilişki  “sanat-  olan filmleri gerçekleştirme ve yaratma   olabilirler hastaneler ve sinema salonları.
            bilim”  başlıklarının  ilişkisini  oluşturan   sanatı, beyaz perde” olarak geçiyor.   Elbette ki gerçek hayatta, kapitalist bir
            dinamiklerle belirleniyor olabilir.  Ya da                          toplumsal yapıda bu buluşmalar sürekli
            tıbbın bilim oluşundan tamamen bağımsız   Bu tanımlar tıbbın hekimlik ve hastalık   gerçekleşmez, emekçilerin hastaneleriyle
            olarak yaşama dair bağlantı noktalarından   ile özdeş algılandığını, sinemanın ise   patronların  hastaneleri  aynı  olmaz,
            söz edebiliriz. Bu notların amacı da bu   içinde farklı çağrışımları barındırdığını   aynı hastanede yaşadıkları aynı olmaz   yaşananları kendine konu edinebilmesidir.   hastalıkların tedavisi ve iyileştirilmesi ile   onlar kapitalizmin “iyi” çocuklarıdır.
            noktalara dair değinmelerde bulunmak.   gösteriyor. Filmin izlendiği mekân, filmi   ancak işin ilginç yanı hastalıkları, sağlık   Diğer bir deyişle sinema hayattan öyküler   ilgilenir. Tedavi süreci tanısal girişimler ve   İki  beyaz  teknoloji  bağımlısıdırlar.
                                              oluşturma ve gösterme işi ve bir sanat   sorunları aynı olabilir. Sinemalar ise farklı   aktarırken beyaz gömleğe dair birçok şey   sonrasında çoğunlukla ilacı ve yoğun bir   Teknoloji her iki başlığın pratiğinde önemli
            İşin ilginç yanı tıpla özdeşleşen hekimliğin   olarak yaratım süreci.   sınıfların karşılaşma, bir araya gelme            de  anlatır. Ya  da  anlattığı  hikâyelerin  bir   teknoloji kullanımını gerektirir. Kapitalist   bir yer tutar.
            de bilimselliği yanında bir sanat olarak da                         mekânları olsa da herkesi göremezsiniz.               yerinde bir hastalık, bir ilaç, bir doktor   bir süreç için cazip bir kâr alanıdır. Çünkü
            nitelendirilmesi.                 Tıp ve sinema ilişkisini irdelerken “beyaz   Ancak teknoloji, siz gidemezseniz de       ya da tıpla ilgili daha birçok unsur vardır.   kapitalizm kârla ilgilenir. Kârı en yüksek   Beyaz perdede beyaz gömlekle çokça
                                              gömlek” ve  “beyaz perde” terimlerini   filmleri oturma odanıza getirmiştir adına       Hastane ise bu öykülerin kaynağıdır.    düzeye getirip  daha  da  yükseltme  onun   karşılaşırız. Çoğu filmde mutlaka bir tıbbi
            Tarihçelerine baktıklarında aradaki yaş   tercih etmek sanırım çok yanlış olmaz.   beyaz cam diyerek.                     Film gibi öyküler yaşanır hastanelerde   var olma sebebidir. Bu nedenle tıbbın   öğe vardır. Kimi zaman bir hastalık, kimi
            farkı bu ilişkinin görece yeni gelişiyor   Dolayısıyla belki ilk ortak noktanın                                           her gün. Hekimler, hemşireler, hastalar,   tedavi edici yanı kapitalizm için doğru   zaman doktor vb sağlıkçılar, hastane, bir
            olduğunu düşündürüyor insana. Biri   bu beyazlık olduğunu ifade edebiliriz.   Hastane  ve  sinema  zamansal  açıdan  da   hasta yakınları öyle olaylarla karşılaşır   adrestir.  Tanı süreçlerinde kullanılan   ambulans, bir ilaç, bir durum bir olay vs
            oldukça genç bir sanat diğeri binlerce   Beyazlık sinema için teknik bir zorunluluk   farklı düzenlemeler içerir. Birbirinden   ki, neredeyse herkes kendi filmini   laboratuar cihazları,  Tomografi, MR vb   vs. Kimi zaman bazı filmlerde bu tıbbi olay
            yıllık. Her iki başlığın da geçirdikleri   olmasına karşın tıp için farklı anlamlara   de ayrılan özellikleri de taşırlar bu   yaşamaktadır.                vb. Tıbbın yoğun teknoloji bağımlılığı tanı   filmin ana dramatik yapısını oluşturur.
            ve   geçirmekte  oldukları  serüveni  gelir, hem hekimliğin simgesel anlatımı   anlamda.  Acil durumlar ya da yatarak                                       ve tedavi alanında ortaya çıkar.  İlaç ise   Bir sonraki bölümde sinemadaki tıp
            biçimlendiren  ortak  unsurlar  var,  hem de hastalık, sağlık ve yaşama dair   tedaviler dışında hastanelerde gündüzleri   Beyazların  ortak özellikleri  arasında   tümüyle ilaç şirketlerinin kâr arenasıdır.   görünümlerine, konularına ve işleyiş
            farklılıkların da az olmadığı gibi.    çağrışımlar içererek.        bulunuruz. Sinemalar ise günlük, haftalık             “ticari” yanlarını unutmamak gerekir.   Beyaz  perdede  de  ticari  yönler  biçimlerine  örnekler  üzerinden bakmaya
                                                                                ve saatlik bir programla çalışır. Her                 Tıp, kurum, teknoloji ve insan gücü   yoğunluktadır. Bir film yüksek bir maliyetle   çalışacağız.



       74 Hekimce Bakış                                                                                                                                                                                                           Hekimce Bakış  75
   69   70   71   72   73   74   75   76   77   78   79