Page 16 - Hekimce Bakış Dergisi 104. Sayı
P. 16
BİR RESİM
BİNBİR SÖYLENCE
Dr. Yelda ERTÜRK | eyerturk@gmail.com
ŞAHMARAN
Halk kültürünün önemli kaynak oluşturmuştur. Elleri ve Mardin yöresidir. Bu yörelerde
öğelerinden olan masal, hikâye, ayakları olmamasına rağmen söylenceye eşlik edecek şekilde
mit ve efsaneler, sanata güçlü çok hızlı hareket edebilir, birden Şahmeran hastaları iyileştiren,
bir biçimde kaynaklık ederler. Bu ortaya çıkıp birden gözden bilge bir sembol olarak resimle
açıdan Anadolu medeniyetler kaybolabilir, toprağın altında, tasvir edilir ve Şahmeran
beşiği olarak bir hazine sandığı üstünde ve hatta suda bile ustaları tarafından yapılan
gibidir. Topraklarının bereketi yaşayabilir. En önemlisi de deri tablolar evlerin duvarlarını
doğrudan kültüre de yansımıştır. değiştirerek bir nevi yeniden süsler. Uğur ve bereket amaçlı
Bu kültürel öğelerden biri olan doğar. Korkunun haklı kaynağı olarak genç kızların çeyizine
“Şahmeran” veya “Şahmaran” olarak öldürücüdür ve Antik işleme olarak konur.
olarak bilinen insan başlı, yılan çağlarda yılan zehiri az miktarda
Efsaneye göre Şahmeran bir
gövdeli mitolojik yaratığın verilerek panzehir olarak da
yeraltı ülkesinde yılanlarıyla
adı, Farsçadan “yılanların kullanılmıştır.
birlikte yaşamaktadır.
şahı” anlamına gelen Şah-ı
Anadolu’nun farklı yerlerinde Şahmeran’la tanışan ilk insanın
maran’dan gelir. Her ne kadar
anlatılan Şahmeran’ın hikâyesi, ismi bazı kaynaklarda Belkıya,
“şah”, erkekler için kullanılan
sözlü geleneğin kendine has bazı kaynaklarda Camşab
bir unvansa da Şahmeran’a
değişimlere ve karışımlara olarak değişmektedir. Kimi
ilişkin tüm efsanevi kayıtlarda
müsaade etmesiyle çeşitlenerek kaynaklarda ise Şahmeran’la ilk
ve Şahmeran efsanelerine özgü
yöresel farklılıklar göstermiştir. buluşan kişinin Lokman olduğu
tüm betimlemelerde varlık
Şahmeran’ın yaşıyor olabileceği ve şifa dağıtmaya yani hekimlik
dişidir.
söylenen yerler; Mersin’in mertebesine Şahmeran’ın kendisi
Yılan çok eski çağlardan beri Tarsus ilçesi, Adana’da ile paylaştığı sırlar sayesinde
korkulan, merak edilen ve saygı Ceyhan ile Misis arasındaki ulaştığı anlatılmaktadır. Söylence
duyulan bir canlı olmuş, kutsal Yılankale, Gaziantep’in Islahiye farklı karakter ve olaylarla
olduğu inancı birçok söylenceye ilçesinin Şahmaran köyü ve gelişse de ortak son Şahmeran’ın
16 hekimcebakis.org
