Page 37 - Hekimce Bakış Dergisi 76-77. Sayı

35 güncel

öldürülüyordu. Ya da daha iyi
sahiplere denk gelirlerse
hapsediliyorlard›. Evet, çal›flmak
zorunlu idi. Angarya henüz insanl›k
suçu ilan edilmemiflti. Bir erkek iflçi
tam gün çal›flmas› karfl›l›¤›nda
sadece kendi karn›n› doyuracak
kadar gelir elde edebildi¤i için, 10
yafl›ndan itibaren madenlerde, 6
yafl›ndaki çocuklar ise tekstilde
çal›fl›yordu, hem de tam gün
esas›na göre. Tabi ki kad›nlar ve
çocuklar çok daha az ücret al›yordu.

James Watt, 1775 y›l›nda buhar
makinesinin geliflmifl bir modelini
icat etti¤inde, o anda tarihin geri
kalan›nı tümden de¤ifltirdi¤ini
bilmiyordu. Bafllatt›¤› sanayi devrimi
dünyay› top yekün yok etmenin,
tüketip bitirmenin efli¤e getirdi ama
getirdi¤i siyasi ve ekonomik sistem sömürüsü, Devrimler, bilim 3 Kasımlar tarihi
sürüyor hâla... dünyas›nda yaflanan büyük Bu co¤rafyada bu serüvenin d›fl›nda
ilerlemeler eflli¤inde geliflti ve kalmad›. Ço¤u ithal ve d›fl bask›yla
Çalıflanların kazanımları insanl›k serüveni ile emekçilerin olsa da Türkiye’de, Dünya’ya paralel
Makinelerin iflsiz, yani aç b›rakt›¤› serüveni birbirini etkiledi. bir seyir izledi. Çok kaba genelleme
insanlar›n ilk tepkisi makine k›r›c›l›¤› kolayc›l›¤›n› sürdürürsek, 3 Kas›m
(Luddist) hareketi oldu. Çal›flanlar 1857 y›l›nda, insanca çal›flma 1839'da okunan Tanzimat
bu ilk ve ilkel refleks yerine daha koflullar› için greve giden 40 000 Ferman›n›n, Türk tarihinde
örgütlü tepkiler gelifltirdiler zamanla, dokuma iflçinin isyan›, 8 Mart günü demokratikleflmenin ilk somut ad›m›
mektup yazd›lar mesela y›lar ço¤u kad›n 129 iflçinin yanarak can sayabiliriz. 3 Kas›m 1839 gününden
boyunca (Çartist hareket), sonra vermesiyle sonuçland›. beri padiflah›n mal› say›lmaktan
çal›flma koflullar›na karfl› grev kurtulduk kabul edebiliriz yani
komiteleri oluflturdular, sonra bunlar Bugün sevgililer günü gibi hediye kendimizi. Bu fermanla,
döndü sendikalara, sendikalar ticareti yap›lan bir güne dönüflse yarg›lanmadan idam edilmeler,
topland›, yönetime kar›flmal›y›z de 8 Mart, 8 saatlik ifl günü mal›na el koymalar son bulurken,
dediler ve kurdular siyasi partileri. mücadelesinin bir dönüm noktas› devletin kendisini hukuk devleti
idi. T›pk› 1 May›s gibi; 1 May›s sayd›¤›n› söyleyebiliriz.
Siyasi partiler o kadar sendikalar›nd› 1886’da yine ABD bu kez yüz binler
ki, daha dün denecek kadar yak›n 8 saatlik ifl günü için greve gittiler. 3 Kas›m1839 (Tanzimat Ferman› ile)
bir tarihe kadar örne¤in ‹ngiliz ‹flçi bafllayan süreç 3 Kas›m 2002’de
Partisi’nin üyesi olunmazd›. ‹flçi ‹ktidar emekçilere ac›mas›zl›¤›n› (AKP iktidarlar›n bafllad›¤› seçim)
partisini, sendikalardan seçimle kan›tlama kararl›l›¤›ndayd›. Atefl son bulmad›ysa, hukuk devletiyiz
gelen delegeler yönetirdi. açarak yüzlercesini öldürdüler ve hala... Yani Yüce Meclisin halk›n
sonunda dört iflçi önderi as›larak iradesi ad›na kulland›¤› güçle
‹flçi oldu¤unun fark›nda olabilenler, idam edildi. ç›kard›¤› yasalar ve bu yasalara
ifl adam›na karfl› bir araya uygun tüzük ve yönetmeliklere göre
gelebildiler ve genel oy hakk›na 8 saatlik ifl günüdür 1 May›s, küresel yönetilmeli ve çal›flma yaflam›
kadar çok say›da hak kazand›lar. grev günüdür, o günde beri... evrensel insan haklar›na göre
düzenlenmeli, düzenlenmektedir
Sigorta, sa¤l›k güvencesi, ücretli Bir günü üçe bölüp, “8 saat uyur, 8 de¤il mi ülkemizde? Hay›r! Ne yaz›k
izin ve 8 saatlik ifl günü hakk› saat çal›fl›r, 8 saat dinlenirim” ki hay›r, özellikle sa¤l›kta sistem,
kazand›lar. Çal›flanlar›n bu büyük diyenler tüm dünyada kazand› son 8 y›ld›r böyle ifllememekte.
serüveni, insanl›k serüveninin genel sonunda, nerede ise yüz y›l önce, Havada uçuflan ve kerameti
fonunda; Dünya savafllar›, baflta bugünler art›k birçok ülkede çal›flma kendinden menkul bir genelgeler
Afrika olmak üzere 3. dünyan›n süresi 8 saatinin alt›nda. düzeni yürürlükte.