Page 68 - Hekimce Bakış Dergisi 85. Sayı
P. 68
82 Mart 2014
TARİHÇE
18.YÜZYIL
OSMANLI TIBBINDA
iZ BIRAKAN
BURSA HEKiMLERi
18.Yüzyıl’da Osmanlı tıbbında Modern tıbbın sentetik ilaçlar
etkili olan ekollerden birisi yapma hususundaki buluşu
Paracelsus (1493 - 1541) tedavi alanında hekimliğe yeni
tarafından kurulmuş olan ufuklar kazandırır. 17.Yüzyıl’da,
iyatrokimya (iatrochemie) Paracelsus’un eserleri Salih
akımıdır. Bu akım esas bin Nasrullah (Nasrullah oğlu
olarak, varlığın temelinin Halepli Salih Efendi) tarafından
canlı ya da cansız ayırımı Arapça’ya çevrilir. Akım,
yapmaksızın inorganik Osmanlı’da 18.Yüzyıl başlarında
maddelerden oluştuğu ilkesine büyük bir ivme kazanır. Salih
dayanmaktadır. Paracelsus bin Nasrullah’ın 1710 yılında
Dr. Çetin Tor canlının yapısını kimyasal ölümünden sonra iyatrokimya
Bursa Tabip Odası Türk esaslara dayandırmaktaydı. akımının Osmanlı’daki temsilcisi
Tabipleri Birliği Büyük Canlının yapısı kimyasal Ömer Şifai olur. Akım daha sonra
Kongre Delegesi olduğuna göre onda meydana Ömer Şifai’nin öğrencisi Ali
gelen hastalıkların tedavisi de Münşi tarafından sürdürülür.
kimyasal prensiplere dayalı Ali Münşi Oswald Croll, Adrian
olmalıydı. Canlı yada cansız Mynsicht, Michael Ettmüller gibi
bütün maddeler özde ortak ana iyatrokimyacıları izler. Ancak
temel maddelerden meydana kendisi simyacı değil, bir hekim,
gelmektedir. Canlının cansızdan bir eczacı ve bir laboranttır.
farkı yapılanmasındadır. Başka Ali Münşi, Bidaat el-Mübdeti
bir ifade ile Paracelsus, tedavide adlı eserinde hastalıkların
o güne kadar yaygın olarak tedavisinde gümüş, antimon,
kullanılan bitkisel ve hayvansal nişadır, bakır, altın, kalay,
kökenli maddeler yerine, kurşun, çinko ve bileşiklerinden
inorganik kökenli maddeleri hazırlanmış ilaçların
önermekteydi. Bunlar arasında kullanılmasını önerir.
civa, civa bileşikleri, kükürtlü
bileşikler ve çeşitli tuzlar yer
almaktaydı.
