Page 10 - Hekimce Bakış dergisi 92. Sayı

Hava Kirliliği ve İnsan Sağlığı DSÖ Uluslararası Kanser Araştırmaları Ajansı 2013’te hava
Çevre kirliliğinin iki ana nedeni sanayileşme ve kirliliğini grup 1 kanserojen (kesin kanserojen) olarak
şehirleşmedir. Sanayiden kaynaklanan kimyasal kirleticiler kabul etmiştir. Elimizdeki bilgilerle hava kirliliğinin akciğer
son 20-30 yıl içinde yeni hastalıklara neden olmuştur ve kanserine neden olduğu ve mesane kanseri riskini arttırdığı
ölüm nedenleri ile sıklıklarını değiştirmiştir. kesinleşmiştir.
DSÖ 68. asemblesinde dış ortam hava kirliliğinin ana Havada çeşitli metaller de saptanabilmektedir. Bunlar
kaynaklarını şu şekilde sıralamıştır: sanayi, termik santraller, özellikle çocukların gelişiminde bozukluklara, düşük
enerji verimsiz ulaşım sistemleri, kötü kentleşme ile atık, doğum ağırlığına veya konjenital anomalilere neden
çalılık ve orman yakılması. olabilmektedirler.
DSÖ 2005 yılında PM10’un 24 saatlik ortalamasının 50
µg/m³ ve yıllık ortalamasının 20 µg/m³ üzerine olmasını;
PM2.5’un da 24 saatlik ortalamasının 25 µg/m³, yıllık Elektrik Ark Ocaklı Demir Çelik Sanayi Çevre ve
ortalamasının 10 µg/m³ üzerinde olmasını hava kirliliği Sağlık:Türkiye Ve Kocaeli’nde Durum
olarak tanımlamıştır. Ancak Türkiye’de bu sınır değerlere 2013 yılı itibariyle ülkemizde 26 Elektrik Ark Ocaklı (EAO)
göre değerlendirme yapılmamakta, Çevre ve Şehircilik tesis bulunmaktadır. Bu tesisler ham maddesi Dünya’daki
Bakanlığı’nın belirlediği daha yüksek sınır değerler çelik üretimin 1/3’ünü oluşturan hurda metaldir.
üzerinden işlem yapılmaktadır. Bu tesislerin atıklarını anlayabilmek için çalışma prensipleri
Hava kirliliği bebeklerde ve çocuklarda birçok hastalık ve hakkında fikir sahibi olmak gerekmekte ve kitapta temel
ölüme sebep olmaktadır. Hava kirliliğine kısa süreli sunuk ilkeler anlatılmaktadır. Cüruf ve gaz arıtmadan kaynaklanan
kalmak kalp krizi, astım ve KOAH krizi gibi hastalıkları ve tozların oluşturduğu katı atıklar, drenaj suları, sürekli döküm
nöbetlerini tetiklerken; uzun süreli sunuk kalmak kalp ve soğutma suları ve atık gazın ıslak tipte temizlenmesiyle
solunum sistemi hastalıkları ile kanser başta olmak üzere oluşan sıvı atıklar, ocaktan ve ikincil metalürjik işlemlerden
pek çok hastalığa neden olmaktadır. toplanan atık gazlar ve cüruf işlemeden gelen dumanlar
DSÖ hava kirliliğinin dünya genelinde her yıl 6 milyondan sonucu oluşan gaz atıklar başlıca atıkları oluşturmaktadır.
Bu tesisler Çevre İzin ve Lisans Yönetmeliği’ne göre ‘’
çevreye kirletici etkisi olan faaliyetler ve tesisler ‘’ olarak
adlandırılmakta olup depolanmasından son aşamaya
kadar her basamakta çevreyi kirletmektedirler.
Endüstri bölgelerine yakın mesafede yaşamak ile çeşitli
kanser vakalarında, kardiyovasküler sistem hastalıklarında
artış arasında ilişki saptanmıştır. Endüstrinin yoğun olduğu
Dilovası’nda 10 yıl ve daha uzun süre yaşayanlarda kanser
nedeniyle ölme riski 10 yıldan daha az yaşayanlara göre
4.4 kat daha fazla olduğu görülmüştür.
PM kirliliğinde artış akciğer fonksiyonlarında azalma
görülmektedir. Miyokard infarktüsü, ritim bozuklukları,
kalp yetmezliği ve inme gibi durumlarla kardiyovasküler
mortalite ve morbiditeyi de etkilediği tespit edilmiştir. PM,
grup 1 karsinojen olup akciğer kanserine yol açtığına dair
yeterli kanıtlar mevcuttur.
Endüstri bölgelerine yakın mesafede yaşamak ile çeşitli
kanser vakalarında, kardiyovasküler sistem hastalıklarında
artış arasında ilişki saptanmıştır. Endüstrinin yoğun olduğu
Dilovası’nda 10 yıl ve daha uzun süre yaşayanlarda kanser
nedeniyle ölme riski 10 yıldan daha az yaşayanlara göre
4.4 kat daha fazla olduğu görülmüştür.
Türkiye toplam 34.7 milyon ton ham çelik üretimi le
dünyada sekizinci sırada yer almaktadır. Bu ham çeliğin
ise %71’i EAO tesislerinde üretilmektedir. Türkiye’de 1990-
2013 yılları arasında EAO’ lardaki üretim %107 oranında
fazla erken ölüme neden olduğunu tahmin etmektedir. artış göstermiştir. Kocaeli ili genelinde 3 adet EAO’ lu
Bu ölümlerin %80’i başta kalp hastalıkları ve felçler, %20’si tesis bulunmakta olup ülke genelindeki üretimin %20’sini
solunum sistemi hastalıkları ve kansere bağlıdır. karşılamaktadır.

10 Hekimce Bakış