Page 63 - Hekimce Bakış Dergisi 93. Sayı

BiR RESiM BiNBiR SÖYLENCE

Dr. yelDa ertÜrk eyerturk@gmail.com

www.hekimcebakis.org

minyatÜr ve Sezaryen

minyatür, çok ince işlenmiş ve küçük boyutlu resimlere
ve bu tür resim sanatına verilen addır. orta Çağda
avrupa’da elyazması kitaplarda baş harfler kırmızı bir
renkle boyanarak süslenirdi. Bu iş için, çok güzel kırmızı
bir renk veren ve latince adı “minimum” olan kurşun
oksit kullanılırdı. minyatür sözcüğü ‘ miniare; kırmızı ile
boyanan’ kelimesinden türetilmiştir. türkiye’de eskiden
resme “nakış” ya da “tasvir” denirdi. minyatür sanatçısı için
de “resim yapan, ressam” anlamına gelen nakkaş ya da
musavvir denilmiştir.
Fotoğrafın olmadığı dönemde padişahların tahta çıkış
törenleri, savaşları, yolculukları, şehzadelerin sünnet
düğünleri, giysiler gibi konularda çok değerli belge
niteliğinde minyatürlü kitaplar üretildi. kuran’da resmi Firdevsi’nin Şehnamesinden sezaryenle doğum sahnesi.
yasaklayıcı bir hüküm yoktur, ancak çeşitli dönemlerde gibi işleyen ustalar, yüzyıllar boyunca doğayı en gerçek
yorumlanan kimi hadisler canlı varlıkların suretinin görünümüyle yansıtma çabasını göstermiş batılı ustaların
yapılmasını engellemiştir. İşte bu nedenle İslam dünyasında tersine, doğadan bağımsız bir gerçeği aramışlar, daha çok
resim, Hıristiyan toplumlarda olduğu gibi din öğretisini düşündüklerini, tasarladıklarını resmetmişlerdir.
yaygınlaştırmak amacıyla kullanılmamış minyatürler daha
çok edebiyat, bilim ve tarih konulu el yazma kitaplarda minyatür ve tıp deyince hemen aklımıza Şerafettin
yer almıştır. İslam minyatür sanatı, zaman ve mekâna sabuncuoğlu gelir. Fatih sultan mehmet döneminin
sığdırılamayan bir tanrı kavramına dayanan İslam en ünlü hekim ve cerrahlarından olan sabuncuoğlu
öğretisinin öngördüğü soyut dünya görüşü doğrultusunda Şerafeddin 1386 yılında amasya’da doğmuştur.
kendine özgü kurallar geliştirmiş ve katışıksız renkler, amasya’daki Bimarhane’de 17 yaşında hekimlik yapmaya
belirgin kenar çizgilerini yeğleyen gölgesiz, iki boyutlu başlamıştır 14 yıl boyunca da çalışmalarını sürdürmüştür.
bir resim anlayışını benimsemiştir. nakkaşlar, kitabın Şerafeddin sabuncuoğlu iyi bir hekim ve çağdaş
metninde anlatılan olayları resimlerken ışık, gölge, anlamda özgün bir bilim adamıdır. En önemli çalışması,
perspektif veya renk değerleri gibi avrupa resmine özgü Cerrahiyyetü’l Haniyye adlı 1465 yılında yazılan yapıtında
unsurları aramamışlardır. nesneleri ve canlıları çoğu kez arı ve yalın bir türkçe ile uygulamalarını anlatmakta ve
doğadan soyutlamış, onları gerçek görünümlerinden renkli resimlerle de göstermektedir. Hemen hemen
farklı birer bezeme motifine dönüştürebilmişlerdir. Başka tüm cerrahi branşlarda özellikle dağlama, koterizasyon
bir deyişle doğadan alınmış öğeleri birer soyut nakış öğesi traksiyonla ilgili ayrıntılı minyatürler öğretici niteliktedir.

Hekimce Bakış 63