Page 59 - Hekimce bakış 94. Sayı

BiR RESiM BiNBiR SÖYLENCE

Dr. YelDa ertÜrK eyerturk@gmail.com

www.hekimcebakis.org
KUbaD abaD SaraYI

ÇİNİlerİ

Asya göçerlerinden Osmanlı saraylarına geçişte en büyük
basamak kabul edilen ve planı bilinen tek Selçuklu Sarayı
olan Kubadabad, I.Alaeddin Keykubat’ın emriyle yapılmış-
tır. Alaeddin Keykubat’ın Beyşehir Gölü’nü gördüğünde:
“Cennet ya burasıdır ya da buranın altındadır” dediği ri-
vayet edilir. Alaeddin Keykubad, Kubad Abad Sarayının
planlarını kendisi hazırlamış ve sarayın tamamlanması
için aynı zamanda baş mimar ve nakkaş olan Vezir Saded-
din Köpek’i görevlendirmiştir. Önceleri sadece İbn Bibi’nin
yazılarında geçen gizemli saray kalıntıları ilk olarak 1949
yılında keşfedildi. İlk olarak 1960 yılında Alman arkeolog
Katharina Otto-Dorn tarafından kazıldı. Günümüzde An- Bunlar başlıca sekiz kollu yıldız, haç ve dört köşe biçim-
kara Üniversitesi’nden bir ekip Rüçhan Arık önderliğinde li levhalar halinde yapılmıştır. Desenleri, sır altı ve lüster
kazılara devam ediyor. Alışılmışın dışında süslü ve figürlü denilen tekniklerle düzenlenmiştir. Bu çinilerde yansı-
çiniler ve seramiklerle bezenen Kubadabad Sarayı’nda bu- yan sanatsal biçimlendirme geleneğinin kaynakları, Orta
lunanlar Karatay Müzesi’nde sergilenmektedir. Asya’da MÖ 7. yy dolaylarında Hunlarla başlayıp gelişen,
Kazılar sonrası bulunan çiniler, ünlü tarihçi İbn-i Bibi’nin Türkler ve diğer Asyalı kavimlerce paylaşılan ve hayvan
“Duvarlarının güzelliği kıskançlıktan gökkuşağının rengini üslûbu de denen göçebe sanatındadır ve temel özelliği
solduran, firuze ve lacivert renklerdeki döşemeler” diyerek “stilizasyon / üslûplaştırma”dır. Devamlı doğayı, en baş-
anlattığı I. Alaeddin Keykubat’ın av sarayına ulaşıldığı gös- ta da hayvanları gözlemleyerek geçen göçebe yaşamda,
terdi. Bağdaş kurup oturan sultan ve saraylılardan, doğu- destanlar ve doğa güçlerine
nun ve batının hâkimiyetini simgeleyen çift başlı kartala; ilişkin inançlarda, hayvanlar
hayat ağacından lotus çiçeğine; başıboş avlanan aslan- birçok kavramları, değerle-
dan, av yakalayan köpeğe; bereketin simgesi balıktan, si- ri ve çeşitli hayali olayları
murga kadar burası masalımsı bir cennet bahçesiydi simgelemektedir. Bezeme-
ler, doğal görüntülerin de-
Burası Anadolu’ya geldiklerinde sanılanın aksine, yüksek ğişik bir yorumla yeni biçim
düzeyde kültür ve sanat birikimi bulunan Selçuklular hak- kalıplarına döküldüğü, yani
kında, başta resim sanatı olmak üzere, umulandan fazla fi- stilize edildiği böyle simge-
kir ve bilgi vermektedir. Selçuklu sanat anlayışını yansıtan leri içermektedir.
en zengin miras, minyatür resimli saray çinileridir.
Göğsünde ‘es sultan’ yazılı
Hekimce Bakış
çift başlı kartal figürü 59