Tıp ve yan dal uzmanlık sınavlarında hekimlerin yaptığı tercihler, yakın zamanda sağlık hizmeti sunumunda sorun yaşanacağına işaret ediyor.
Türk Tabipleri Birliği İkinci Başkanı Doç. Dr. Ali İhsan Ökten, “Bir süre sonra insanlar, özellikle kamuda kendilerini doğru dürüst ameliyat edecek cerrah, çocuklarına veya hastalarına bakacak hekim bulamayacak” dedi.
Eylüldeki Tıpta Uzmanlık Sınavı’nın (TUS) en az tercih edilen branş, çocuk sağlığı ve hastalıkları (pediatri) oldu. Çocuk sağlığı ve hastalıkları uzmanlığı için açılan 1265 kadronun sadece 761’i doldu. En az tercih edilenlerde çocuk sağlığı ve hastalıkları uzmanlığını sırasıyla, acil tıp, çocuk cerrahisi, göğüs cerrahisi, iç hastalıkları, genel cerrahi, beyin ve sinir cerrahisi, kadın hastalıkları ve doğum uzmanlığı izledi.
Sebepler belli
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, söz konusu 2023-TUS ikinci döneminde eğitim ve araştırma hastanesi kontenjanına yüzde 85, üniversite kontenjanına yüzde 80 oranında yerleşme olduğunu söyledi. Koca’nın verdiği bilgiye göre eğitim ve araştırma hastanelerinde 40 uzmanlık alanının 32’sinde yüzde 90 ve üzeri yerleşme gerçekleşti.
Ancak sınav sonuçlarına göre çocuk cerrahisi kadrolarının yaklaşık yüzde 62’si, çocuk sağlığı ve hastalıklarının yüzde 60’ı, beyin cerrahisi kadrolarının yüzde 41’i, acil tıp kadrolarının yüzde 34’ü, dahiliye kadrolarının yüzde 33’ü tercih edilmediği için boş kaldı. Boş kalan alanların ortak özelliği, yoğun hasta yükü, sağlıkta şiddet, nöbetler ve uzun çalışma süreleri, düşük ekonomik getiri ve malpraktis davalarının çok olması.
Yan dalların yüzde 54’ü dolu
Yan dal kadrolarının sadece yüzde 54’ü dolu. Uzmanlık eğitiminden sonra girilen yan dal sınavındaki tercihlerde de benzer motivasyonlar etkili. Ancak yan dal eğitiminin tercih edilmemesinde önemli etkenlerden biri tıp ve uzmanlık eğitiminden sonra gidilse de yan dal uzmanlık eğitimini takiben bir kez daha mecburi hizmetin olması. Mecburi hizmetin süresi bölgelere göre 300 ile 600 gün arasında değişiyor.
Türk Tabipleri Birliği (TTB) İkinci Başkanı Doç. Dr. Ali İhsan Ökten, tercihlerde en sıkıntılı durumun çocuk sağlığı ve hastalıkları uzmanlığı ile bunun ve dahiliyenin yan dallarında yaşandığını söyledi: “Özellikle çocuk hemotoji-onkoloji, çocuk nefroloji, çocuk enfeksiyonları yan dallarına çok az tercih yapılıyor. Yan dal eğitiminde ekonomik kayıp da yaşanıyor. Asistan kadar maaş ve döner veriliyor. Bir zamanlar yan dal yapmak çok önemliydi. Ama bu nedenlerden dolayı artık tercih edilmiyor.”
Yoğun ve ağır çalışma koşulları, nöbetler, ekonomik ve özlük haklarında avantaj sağlamaması, şiddet, malpraktis oranlarının daha yüksek olması nedeniyle çocuk hastalıkları, cerrahilerin tercih edilmediğini vurgulayan Ökten, “Puanları oldukça düşmüş durumda. Puanlar düştükçe ortaya nitelik sorunu da çıkıyor” dedi.
“Şikayet ve şiddetten dolayı hasta ve yakınlarıyla karşılaşmak istemiyorlar”
Plastik cerrahi, cilt hastalıkları, fizik kimya, biyokimya, fizyoloji, patoloji gibi bölümler rağbet görüyor. Dolasıyla puanları da yükseliyor. Ökten, “Meslektaşlarımız doğal olarak hem asistanlık hem de gelecekte daha rahat çalışacakları ve daha iyi ekonomik koşullarda yaşatacak bölümleri seçmeyi tercih ediyor. Şikayet ve şiddetten dolayı direkt olarak hasta ve yakınlarıyla karşı karşıya gelmek istemiyorlar” dedi.
Sağlık Bakanlığı’nın TTB, uzmanlık dernekleri, sağlık meslek örgütleriyle bir araya gelmesi ve ortak akılla, sorunları tespit ederek çözmesi gerektiğini vurgulayan Ökten şöyle devam etti: “Bir süre sonra insanlar, özellikle kamuda kendilerini doğru dürüst ameliyat edecek cerrah, çocuklarına veya hastalarına bakacak hekim bulamayacaklar.”
İş yükü kaçırıyor
Geçtiğimiz günlerde yapılan Ulusal Hematoloji Kongresinde dile getirilen sorunlardan biri de buydu. Türk Hematoloji Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Özgür Mehtap, bu yıl yan dal uzmanlık sınavında açılan 118 erişkin hematoloji yan dal kadrosunun yalnızca 25’inin dolduğunu, çocuk hematolojisi alanında açılan 78 yan dal kadrosunun yalnızca 5’inin pediatri hekimleri tarafından tercih edildiğini söyledi ve ekledi: “Böyle giderse önümüzdeki 10 yıl içerisinde gerek erişkin hematolojisi gerekse çocuk hematolojisi alanında çalışacak hekim sayısının çok ciddi azalacağını öngörebiliriz.”
Dernek bunun sebeplerini saptamak için anket yaptı. Ankette erişkin hematoloji yan dal uzmanlık öğrencilerine, iç hastalıkları uzmanlarına, diğer yan dal uzmanlık öğrencilerine ve iç hastalıkları uzmanlık öğrencilerine tercihleriyle ilgili sorular yöneltildi. İç hastalıkları uzmanlık öğrencilerinin yüzde 85’i herhangi bir yan dal eğitimine girmek isterken, iç hastalıkları uzmanlarında bu oranın yüzde 63 seviyelerine düştüğü görüldü. Uzmanların yüzde 17’si yan dal eğitimi için hematolojiyi tercih ederken, bu oran iç hastalıkları asistanları arasında yüzde 10,5 seviyelerine inmekte. Hematolojinin neden tercih edilmediği sorulduğunda, en sık sebebin yüzde 72 oranla yoğun iş yükü ve yine yüzde 70 oranla daha ağır, tedavisi güç olan hastaların olduğu sonucuna ulaşıldı. Benzer sonuçlar Türk Pediatrik Hematoloji Derneği tarafından yürütülen anket sonuçlarında da görüldü.
Bakanlık ‘cazip’ hale getirecek
Bakan Koca TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda, “Yan dalla ilgili cazip şartlar oluşturmamız gerekiyor. Bunun için Meclis kapanmadan önce mecburi hizmette düzenleme yapıldı. Bir başka mali yönden düzenleme de kesinleşti. Mali açıdan da yan dal uzmanlarını ve asistanlarını ana dal uzmanlardan farklılaştırıyoruz. Dolayısıyla önümüzdeki dönem bu sorunun bittiğini de göreceğiz” demişti.
Merkezi Hekim Randevu Sisteminde (MHRS) özellikle yan dal branşlarında sorun yaşandığını ifade eden Koca, açıklamasına şöyle devam etmişti: “Ana branşlarda, özellikle TUS’ta özellikle Beyaz Reform sonrası yüzde 100’e yakın doluluk sağladık. Yan dallarla ilgili bunu sağlayamadık, yüzde 54 şu an.”
Alıntı: diken.com.tr