Tropikal bir balık türü olan ve bir insan parmağı büyüklüğündeki çırçırbalığı temizleyici, öz farkındalığı ölçen ayna testini geçebilen ilk balık türü oldu.
Ayna testi, 1970 yılında psikolog Gordon Gallup Jr. tarafından geliştirilen ve bir hayvanın aynada kendini tanıma yeteneğine sahip olup olmadığına karar vermeye yarayan bir deney. Hayvan zekâsını göreceli olarak ölçen bu testi daha önce maymunlar, yunuslar, filler, güvercinler ve saksağanların olduğu bir grup hayvan türü geçmişti. Test, temel olarak hayvanın kendi kendini tanıyabilmesi ile geçilebiliyor.
Ayna testini geçmenin standardı, hayvanların bedenlerinde alışık olmadıkları yeni bir özelliğe verdikleri tepkiyi ölçmeye dayanıyor. Örneğin, hayvanın alnına bir boya lekesi eklenir ve hayvan da aynaya bakarak elini alnında gezdirirse aynadaki yüzün kendine ait olduğunun farkında demektir.
Çırçırbalığı temizleyicinin ayna testinde öncelikle 10 balık ayrı ayrı tanka konuldu. İlk başta balıklar, bölgesel koruyuculuk güdülerinin de etkisiyle aynadaki yansımalarına saldırdılar. Araştırmacılar daha sonra balıklardan sekizinin başlarına birer jel lekesi eklediler. Balıklardan birisi, lekenin yansımasının göründüğü pozisyonda önemli ölçüde daha fazla zaman harcadı.
Bu testin sonucu, Çırçırbalığı temizleyicinin öz farkındalığa sahip olduğu konusunda herkesi ikna edemedi aslında. Bu konuda farklı tartışmalar da mevcut.
Karıncılar üzerine birkaç yıl önce yapılan bir çalışma da kendi yansımalarını tanımlayabileceklerini göstermişti. İki yıl önce bir hayalet vatoz da kendini aynada tanırken görüntülenmişti.
Kaynaklar:
https://www.newscientist.com/article/2178329-a-species-of-fish-has-passed-the-mirror-test-for-the-first-time/
https://www.sciencealert.com/cleaner-wrasse-passes-mirror-self-recognition-test-self-awareness
https://tr.wikipedia.org/wiki/Ayna_testi
Alıntı: bilim.org