Page 21 - Hekimce Bakış Dergisi 105. Sayı
P. 21
yönde yeniden düzenlenmiştir. birinci basamak sağlık sağlık hizmetlerinin giderek
1961 Anayasası’nda yer alan kurumlarının hizmetlerinin devlet denetiminden ve
ve sosyal devlet olmanın bir paralı olarak sunulmaya kamusallıktan çıkarıldığı
ifadesi olan “insan haklarına başlanması da, özellikle birinci dönemde herkesin sağlık hakkını
dayalı devlet” tanımı 1982 basamak hizmetlerine daha eşit şekilde gerçekleştirmek
Anayasası ile değiştirilerek çok gereksinimi olan dar gelirli açısından vazgeçilmez
“insan haklarına saygılı devlet” grupların hizmet kullanımını koşullardır.
şekline dönüştürülmüştür. engelleyici ve eşitsizlikleri
Özel kesimin sağlık alanındaki
Aynı şekilde, sağlık ve sosyal arttırıcı etki yaratmıştır.
faaliyetlerinin 1980’lerle
güvenlik hizmetlerini devlete Yürürlükte olan 224 sayılı
birlikte artması, dünyadaki
bir görev olarak veren kanun, hiçbir zaman tam
dalgalanmaların Türkiye’ye
maddeler kaldırılarak yerine, bu olarak uygulanamamış olsa
de bir yansımasıdır. Siyasi ve
hizmetleri devletin gözeteceğini, da 1980’lerin ortalarına kadar
ekonomik dalgalanmalara yön
düzenleyeceğini ifade eden Türkiye’de sağlık sektörünün
veren uluslararası kuruluşların
maddeler yerleştirilmiştir. örgütsel boyutunu belirlemede
da önemli aktörler olarak
önemli işlev görmüştür.
İdeolojisi neo-liberalizm olan bu yıllarda ve özellikle de
Sağlıkta özelleştirmeyi
“yeni dünya düzeni”nde artık 1990’larda geliştirdikleri
savunan kurum ve kişiler
sermaye, sosyal devlet olarak düzenlemelerle gelişmekte
sosyalleştirme kanununa karşı
şekillenen yapıya karşı yerine olan ülkelerin kalkınmalarında
çıkan çevreyi oluşturmaktadır.
getirdiği sorumluluklarını rol oynadıkları bilinmektedir.
Kanun’un eskiliği, kırsal nüfusu
reddeder ve sağlık hizmetlerine Dünya Bankası bu dönemde,
çoğunlukta olan 45 yıl öncesinin
de yansıyan vergi ya da prim adeta uluslararası alanda sağlık
Türkiye’sine ait olması bu karşı
yollu katkılarını sürdürmek konusunda yetkili bir kuruluş
çıkışa gerekçe gösterilmekte,
istemez olmuştur. olan Dünya Sağlık Örgütü’nü
kentleşmiş toplum için yeni
1980 sonrasında benimsenen düzenlemelerin gerektiği ileri etkisizleştirecek kadar, sağlığa
neo-liberal politikalar sağlıkta sürülmüştür. 224 sayılı kanunun ilişkin teknik politikalar üretmiş
sosyalleştirmenin gerektirdiği yanında olanlara göre ise ve bunları gelişmekte olan
makroekonomik ortamı sosyalleştirme savunulmalıdır; ülkelere “yapılması gerekenler
tamamen bozmuş, bölgeler çünkü sosyalleştirme sağlık listesi” halinde sunmuştur.
ve kırla kent arasındaki ocaklarında parasız hizmet, Nitekim Banka, 1987 yılında
gelir dağılımı eşitsizlikleri, entegre hizmet, ekip hizmeti, yayınladığı “Financing Health
yoksulluk sınırı altında nüfusa orantılı hizmet, koruyucu Services In Developing
yaşayanların oranı, işsizlik sağlık hizmetine öncelik ve Countries” (Gelişmekte Olan
oranı artmış, sosyalleştirme önem, gezici hizmet, personelin Ülkelerde Sağlık Hizmetlerinin
yerine özelleştirme politikası sürekli eğitimi, toplum Finansmanı) adlı raporunda;
benimsenmiştir. 224 sayılı katılımı, sevk sistemi, tam gün Türkiye benzeri ülkelerde sağlık
kanunda kendi sağlık ocaklarına prensiplerini kapsamaktadır; hizmetlerinin özel teşebbüs
başvuranların yararlanacakları sosyalleştirmenin örgütlenme eliyle yürütülmesinin gerektiğini
hizmetlerin parasız olduğu ilkeleri uluslararası düzeyde savunarak, bu yolda teşvik edici
belirtilmiş olmasına rağmen, halen geçerlidir ve bu ilkeler bir program teklif etmiştir.
21
