Page 7 - Hekimce Bakış Dergisi 105. Sayı

Kanununun 15 babından ikincisi yöneltilir. Bunlar sıtma, trahom, Temmuz’unda Aydın’da sıtma
“Sari ve Salgın Hastalıklarla verem ve zührevi hastalıklardır. mücadelesi başlatılır.
Mücadele”ye ayrılmıştır. Bu Sıtma Mücadelesi 1 Eylül 1925’te Cumhurbaşkanı
bapta yurt içindeki bulaşıcı Sıtma tarih boyunca kitlesel Mustafa Kemal’in katılımı ve
ve salgın hastalıklarla sıtma, hastalıklara ve ölümlere yol Başbakan İsmet İnönü’nün
trahom, zührevi hastalıklar açar. Sıtma Anadolu’da da konuşmasıyla açılan Birinci Milli
ve veremle mücadeleye dair her zaman yaygın olarak Türk Tıp Kongresinin ana konusu
hükümler yer alır. vardır. Birinci Dünya Savaşı sıtmadır. 26 Nisan 1926’da
Umumi Hıfzıssıhha Kanunu 31 sırasında Osmanlı Ordusunda Tabiplerin Sıtma Stajı Kanunu
hastalık için bildirim zorunluluğu 412.671 sıtmalı hasta ve 20.568 çıkarılır. Fakülteden mezun olan
getirir ve bildirimin biçimini sıtmadan ölüm bildirilir. Kurtuluş bütün askeri ve sivil doktorların
belirler. Çiçek, veba, kolera, Savaşı yıllarında yapılan kısmi sıtma stajı görmeleri zorunlu
sarı humma, hummai racia muayenelerde askerlerin yüzde kılınır. 13 Mayıs 1926’da Sıtma
ve tifüsün aynı zamanda 40’ında sıtmaya rastlanır. Mücadele Kanunu kabul edilir.
uluslararası bildirimi zorunludur. Bütün devlet teşkilatının sıtma
Sıtma teşhisi için kan mücadelesine katılımı zorunlu
1926 yılında yayınlanan Su incelemeleri nesnel bir ölçütse
Kanunu ile şehir ve kasabalara de dönemin laboratuvar kılınır. Bunun yanında sıtmanın
sağlıklı su teminine çalışılır. Aynı olanakları sınırlıdır. Bu nedenle kaynağı olan bataklıkların
yıl çıkarılan Sıtma Mücadele ateşli olanlarla dalakları kurutulması için halkın zorunlu
Kanunu bütün devlet teşkilatının büyük olanlar hastalıklı kabul çalışması benimsenir, Sıhhiye
mücadeleye katılımını zorunlu edilip tedaviye alınır. Şüpheli Vekaletince sağlanan kinin
tutar. görülenler kan muayenesine Ziraat Bankası aracılığıyla halka
Bu kanunların uygulanmasını tabi tutulur. ucuz olarak satılır.
sağlamak için bazı nizamname 1917-1925 yılları arasında 1926 yılında Almanya’dan Prof.
ve talimatnameler de yayınlanır. değişik sağlık müdürlüklerinin Dr. E. Martini ve Dr. H. Vogel
Evlenme Muayenesine Dair bildirdiği büyük dalaklı Sıhhiye Vekaletince Türkiye’ye
Nizamname, Gayrisıhhi hastaların oranı İstanbul’da davet edilir. Dr. Martini’nin
Müesseselere Dair Nizamname, yüzde 80’i, Denizli’de yüzde 90’ı, önerisi ve Alman Kızılhaçının
Frengi Tedavi Talimatnamesi, İzmir’de yüzde 72’yi, Antalya’da yaptırdığı üç barakayla 1928
Sıtma Mücadele Talimatnamesi, yüzde 86’yı, Seyhan’da yüzde yılında Adana’da bir Sıtma
Trahom, Frengi, Verem 78’i bulur. Cumhuriyetin geniş Enstitüsü açılır. Bu enstitüde
Mücadele Talimatnameleri, çaplı mücadeleyi başlattığı ilk doktorlara sıtma kursları
Hudut ve Sahiller Sıhhat İşlerine bulaşıcı hastalık sıtmadır. 1924 düzenlenir.
Ait Talimatname bunların yılı Eylül’ünde İstanbul’da Dr. 1925 yılında mücadeleye
önemlilerindendir. başlanan Ankara, Adana ve
Refik Saydam’ın başkanlığında Aydın’ı 1926 yılında Bursa,
Cumhuriyetin ilk yıllarında bir Sıtma Mücadele Komisyonu Balıkesir, 1928’de Samsun,
çiçekten kızıla, bulaşıcı toplanır. Komisyonda sıtmayla 1929’da İstanbul, Konya ve
menenjitten çengelli solucanlara mücadelenin esasları saptanır. Kocaeli izler. 1933’te 24 ilde
kadar birçok bulaşıcı hastalıkla İstanbul Bakteriyolojihanesinde 11 Sıtma Mücadele Heyeti
mücadele edilir. Fakat gerek düzenlenen bir kursla mücadele faaliyet göstermektedir.Sıtma
yaygınlıkları gerek verdikleri elemanları yetiştirilir. 1925 Mücadele Heyetleri bir uzman
zararın büyüklüğü nedeniyle en Şubat’ında Ankara’da, hekim idaresinde 4-9 şubeden
yoğun mücadele dört hastalığa Mayıs’ında Adana’da ve oluşur. Her şubenin başında bir

7