Page 9 - Hekimce Bakış Dergisi 105. Sayı

1921 yılında Frenginin Men ve zührevi hastalıklara karşı ve yeni antibiyotiklerin yaygın
Tahdidi Sirayet ve İntişarına mücadele yürütülür. kullanımı hastalığın kontrol
Ait Kanun yayınlanır. Bu Cumhuriyetten sonra Samsun, altına alınmasında en önemli
kanunla frengililerin kendilerini Diyarbakır, Sivas ve Adana’da etmenler olacaktır.
tedavi ettirmeleri zorunlu da bire Emraz-ı Zühreviye Trahom Mücadelesi
olduğu gibi bu tedavinin devlet Hastanesi kurulur. 1927’de
kuruluşlarınca parasız yapılması Ankara ve İzmir’de, 1931’de Öldürücü olmasa da körlüklere
sağlanır. 1925’te yayınlanan Zonguldak Çaycuma’da Deri ve yol açması trahomu önemli
Frengi Tedavi Talimatnamesi Tenasül Hastalıkları Tedavi Evi bir halk sağlığı sorunu yapar.
hastalığın tek tip tedavisini isminde birer dispanser açılır. Osmanlı İmparatorluğu sınırları
düzenler. Zührevi hastalıklarla içindeki Kuzey Afrika ve
Frenginin doğumsal geçişini mücadelenin bir boyutu Ortadoğu ülkelerinde trahom
engelleyebilmek için 1921 tarihli da eğitim ve propaganda tarih boyunca yaygındır. Gerek
Frengi Kanunu ile frengililerin çalışmasıdır. 1929’da bu ülkelerden göçler, gerekse
evlenmesi yasaklanır. 1930’da toplanan Üçüncü Milli Türk askerliklerini Mısır’da, Yemen’de,
çıkarılan Umumi Hıfzıssıhha Tıp Kongresinin ana konuları Suriye’de, Arabistan’da
Kanunu yasağın kapsamını olarak kızıl ve frengi seçilir. yapanlar aracılığıyla güney ve
genişletir. Frenginin yanı sıra Sağlık personelinin eğitimi güneydoğu bölgelerine yerleşir.
yumuşak şankr ve gonoreye için “Emraz-ı Bevliyenin Trahomun yol açtığı yaygın
yakalanmış olanlar da tedavi Teşhis ve Tedavisi” isimli sakatlıklar nedeniyle Adıyaman
olup iyileşmedikçe evlenemezler. “körler ülkesi” olarak anılır.
bir kitap, hastalara yönelik Birinci Dünya Savaşı yıllarında
Mevzuata göre bütün resmi olarak da “Zührevi Hastalıklar ise ülkenin diğer bölgelerine
müesseseler ve tabipler frengiyi Müptelalarına Nasihatler” yayılmaya başlar.
tedavi etmekle yükümlüdür. isimli bir risale yayınlanır.
Bununla da yetinilmez, 1926 Bakanlıkça yaptırılan frengi Trahom mücadelesi Cumhuriyet
yılından başlayarak frenginin konulu yedi kısımlık bir film döneminde, 1925 yılında
yoğun görüldüğü bölgelerde de Sıhhat Müdürlükleri başlatılır. 1930’a kadar
özel frengi mücadele teşkilatları aracılığıyla sineması olan şehir Gaziantep merkez ilçe ile Kilis,
kurulur. İlk mücadele merkezleri ve kasabalarda halka ücretsiz Besni ve Malatya’da onar yataklı
Sivas merkez ve Hafik ile olarak gösterilir. birer dispanser, Adıyaman’da
Bursa’nın Orhaneli ilçelerinde Zamanın frengi tedavisinin yirmi yataklı bir hastane ve
açılır. 1933 yılına gelindiğinde uzun süre gerektirmesi ve dispanser açılır; merkezi
Ordu, Fatsa, Ünye, Şarkışla, kullanılan ilaçların yol açtığı Gaziantep’te olan bir Trahom
Yıldızeli, Düzce ve Balıkesir’de yan etkiler hastaların devamlı Mücadele Reisliği kurulur. 1938’e
de frengi mücadele merkezleri olarak tedavisini zorlaştırır. 1938 gelindiğinde bu Mücadele
çalışmaktadır. Bu merkezler yılına gelindiğinde 200.000 Reisliğine bağlı 13 hastane, 16
bir uzman doktorun idaresinde kadar frengili tespit edilmiş dispanser ve 24 köy tedavi evi
hekimler, sağlık memurları olup bunların ancak üçte birinin faaliyettedir. Bu kuruluşlarda
ve bir laboratuvar şefi ile bir tedavisi bitirilmiştir. Tedavideki sürekli olarak poliklinik ve ayakta
laboratuvardan oluşmaktadır. tedavinin yanı sıra gerekli
güçlükleri aşmak için 1925’te görülen hastalar yatırılmakta
Cumhuriyetten önce İstanbul’da yayınlanan Frengi Tedavi ve ameliyat edilmektedir. Sabit
2 hastane ve 4 muayenehane Talimatnamesi 1938 ve 1957 teşkilattan başka gezici teşkilat
ile Kastamonu’da 11 hastanede yıllarında tekrar düzenlenecek
da köylerde hasta aramakta ve

9