Page 49 - Hekimce Bakış Dergisi 73. Sayı

47 kültür / sanat

Pinokyo’nun burnunu uzatan dört tümce

Eduardo Galeano*

''Dünyan›n y›k›m›ndan hepimiz sorumluyuz'' reklamlar yap›yorlar. Dünya Bankas›, her
raporunda ''ekoloji'' den sözederek ve
D ünyan›n sa¤l›¤› berbat durumda. kredilerini yeflile boyayarak imaj
Evrensel felaket tellallar› ''hepimiz
temizlemeye çal›fl›yor. ''Kredi vermemiz
sorumluyuz'' diye hayk›r›yor ve ço¤unluk için çevrenin korunmas› ön kofluldur''
onayl›yor: ''Evet, hepimiz sorumluyuz; diyor yüce bankan›n baflkan›. Kirletme
yani hiçbirimiz.'' Çevre teknokratlar› özgürlü¤ümüzü k›s›tlayan kesin bir önlem
tavflanlar gibi ço¤al›yor. Dünyada olmad›kça hepimiz çevreciyiz.
do¤urganl›k oran› en yüksek grup; Uruguay parlamentosunda çevreyi
uzmanlar- yeni yeni uzmanlar üreterek, koruyan ürkek bir yasa oyland›¤›nda
konunun belirsizli¤inin selofan k⤛tlar›yla havay› zehirleyen, sular› çürüten flirketler,
s›k›ca paketlenmesi için u¤rafl›yorlar. an›nda suratlar›ndaki yeflil maskeleri
Ülkelerin bildirgelerinde ve kimsenin f›rlat›p ba¤›rmaya bafllad›lar: ''Çevreciler
takmad›¤› resmi anlaflmalarda yaz›ls›n asl›nda yoksullu¤un avukatlar›d›r,
diye hepimizi fedakârl›¤a ça¤›ran puslu ekonomik geliflmeyi sabote edip yabanc›
bir dil üretiyorlar. sermayeyi korkutup kaç›r›rlar.''

Bu sözcük ça¤layan› (ozon deli¤i kadar Dünya Bankas›, (zenginli¤in, geliflmenin
ciddi bir çevre felaketine yol açacak bir ve yabanc› sermayenin birincil
sel oluflturabilir) durup dururken destekçisi) kimbilir hangi avantajlar›
bafllamad›. Resmi dil, tüketim toplumunu, hesaplayarak, yak›nlarda Birleflmifl petrol, kimya ve otomotiv devleri Eko 92
ilerleme ad›na model dayatanlar› ve Milletler Örgütü ile birlikte bir Dünya (1992’de Brezilyada yap›lan çevre zirvesi
dünyan›n suyunu ç›karanlar› ba¤›fllamak Çevre Fonu kurdu. Kör vicdanlar›n vergisi -ç.n.) bütçesinin önemli bir bölümünü
için gerçe¤i bo¤maya çal›fl›yor. Ama olarak ay›rd›klar› para, çevrecilerin karfl›lam›fl. Rio'daki konferansta
istatistikler itiraf ediyor: Laf kalabal›¤›n›n kaybettiklerinin yerkürenin can çekiflmesi konuflulmufl.
gizleyemedi¤i verilere göre insano¤lunun %1’ i bile de¤il. Kusursuz bir niyet ve Yeryüzü zirvesi diye isimlendirilen bu
%20 si çevreye yap›lan zulümün %80 kaç›n›lmaz sonuç: ''E¤er bu projeler için toplant›da kirlenmeden sorumlu ne
inden sorumlu. Katillerin intihar dedikleri özel bir fon gerekecekse, Dünya Bankas› ulusötesi flirketler k›nanm›fl , ne de zehir
bu suçun cezas›n› topra¤›n yok olmas›, zaten bunu kabul etti, öteki projeler sat›fl›n› mümkün k›lan s›n›rs›z ticaret
havan›n kirlenmesi, suyun zehirlenmesi, gereksiz.'' Ad› Dünya olan Banka ve özgürlü¤ü hakk›nda bir söz söylenmifl.
iklimin delirmesi, do¤al ve yenilenebilir kendisini Uluslararas› diye niteleyen Para Yüzy›l›n sonundaki bu büyük maskeli
kaynaklar›n mahvolmas› sonucunda tüm Fonu, bu ikiz kardefller, Waflington'da baloda, kimya endüstrisi bile yeflil
insanl›k ödeyecek. otururlar, buyruklar› oradan al›r ve orada giyinmifl. Ekolojik s›k›nt›, tabiat anaya
birtak›m kararlar verirler. Kim paray› yard›m etmek için yeni biyoteknolojik
Norveç baflbakan› Harlem Bruntland, veriyorsa o yönetir; say›s›z teknokrat› üretim planlayan büyük labaratuvarlar›n,
geçti¤imiz günlerde ''dünyada yaflayan asla yedi¤i çana¤a pislemez. Üçüncü uykusunu kaç›rm›fl.
7 milyar insan Bat›l› geliflmifl ülkelerin Dünyan›n birincil alacakl›s› olarak Dünya Bu uykusuz bilimadamlar› kimyasallar
insanlar› gibi tüketecek olsayd› e¤er, Bankas›, rehin düflmüfl ülkelerimizi olmadan zararl›lara dayan›kl› bitkiler
yerküre gibi 10 gezegen daha (dakikada 250 bin dolar d›fl borç ödeyen) bulamad›lar, sadece kendi ürettikleri
gerekecekti'' diye aç›klad›. Olanak d›fl› yönetir; verdi¤i ya da vermeyi vadetti¤i ilaçlara dirençli bitkilerin ortaya ç›kmas›na
bir durum. Bizi birinci dünya ülkeleri paralar karfl›l›¤›nda, kendi ekonomik neden oldular. 10 büyük tohum üretici
aras›na sokmaya ( zenginli¤in ve politikas›n› dayat›r. Her defas›nda daha firman›n 6 s› tar›m ilac› üretiyor.
mutlulu¤un pasaportu) yeminli Güneyin az sat›n al›p, daha az ödeyen ''Pazar''›n
(Sandoz, Ciba-Geigy, Upjohn, Pfizer, ICI, Shell).
hükümetlerini doland›r›c›l›ktan yarg›lamal›. kutsallaflt›r›lmas›, tüketim diniyle
Hem bizimle dalga geçiyorlar, hem de uyuflturulmufl Güneyin büyük kentlerinin
1. Dünyan›n iflledi¤i suçu savunuyorlar. p›r›lt›l› k›v›r z›v›rla dolmas›na neden olmufl, Kimya endüstrisi mazoflist de¤il
Komfluyu sömürmek ve do¤ay› yoketmek tar›m alanlar› yokolmufl, su çürümüfl, kuflkusuz. Yans›z ekoloji asl›nda sa¤l›kl›
üzerine kurulmufl; asl›nda bedenimizi ormanlar çöle dönmüfltür. besin, temiz su, hava ve sessizli¤e
hasta eden, ruhumuzu zehirleyen ve bizi sadece paras›n› ödeyenlerin sahip
dünyas›z b›rakacak olan bu sistem kendi ''Ekoloji kapital ile emek aras›nda yans›z oldu¤u adaletsiz bir düzene suç orta¤›
yaflam biçimini bir cennet gibi sunuyor. olmal›'' olmak demektir.
Al Capone'un sözlerine benziyor; ama
''Yeflile boyanan fley yeflildir'' o, beyefendiydi, kurbanlar›n›n Chico Mendes, kauçuk iflçisiydi. 1988
fiimdi kimya sanayinin devleri yeflil renkli cenazesine çiçek gönderirdi. Dünyan›n de çevre militanl›¤› ile sosyal adalet