Page 70 - Hekimce Bakış Dergisi 84. Sayı
P. 70
70 Aralık 2013
Haq tarafından geliştirilmiştir eşitsizliklerini gizlemektedir. Türkiye’nin İGE Değerinin
(3) ve 0 ile 1 arasında değişen Gelişme dağılımı farklı olan Değişimi
bir değere sahiptir. Hesaplanan iki ülke aynı ortalama İGE
değer 1’e ne kadar yakınsa değerine sahip olabilmektedir Türkiye 1990’larda İnsani
insani gelişmenin o kadar iyi (5). Ayrıca insani gelişme Gelişme Endeksi’ne göre “orta
olduğu sonucu ortaya çıkar. göstergesi genel ve yüzeysel insani gelişme” kategorisinde
göstergelerle ilgilidir. Örneğin, yer almakta iken son yıllarda
İGE hesaplamasında eğitim ölçütünde okur-yazar “yüksek insani gelişme”
kullanılan sağlık, eğitim ve ve üniversiteye kayıt verileri kategorisinde yer almaktadır.
gelir bileşenlerinde zaman esas alınır. Bu yüzeysel görüntü 1980 ve 2012 arasında
içinde metodolojik değişikler nicel durumu yansıtırken, Türkiye’nin İGE değeri 0.474’ten
yapılmakla beraber 2010 nitel durumu perdeleyebilir 0.722’ye çıktı. Bu, toplamda
yılından itibaren sırasıyla (6). İGR’nda yukarıda değinilen yüzde 52’lik, yıl başına ise
IWȍbèa1 ZeȍkcZW X[ab[d[d benzer sorunlar için farklı ortalama yüzde 1,3’lük bir artış
anlamına geliyor (7). Tablo 1’de
yaşam süresi (yıl), göstergeler de kullanılmaktadır
(örn. Eşitsizliğe Uyarlanmış Türkiye’nin İGE ve hesaplamada
;ȍ_j_c1 X[ab[d[d eakbbWɇcW İnsani Gelişme Endeksi- EUİGE kullanılan bileşenlerinin yıllara
yılı, ortalama okullaşma yılı ve gibi). göre değerleri görülüyor.
(Hesaplama yöntemindeki
=[b_h1 a_ɇ_ XWɇèdW =Woh_ IW\_ Zaman zaman İGE hesaplama değişiklikler nedeniyle önceki
Milli Gelir (GSMG) üzerinden yönteminde değişikliğe yılların verileri yeniden
hesaplanmaktadır (4). gidilmekte ve/veya düzenlenmiştir. Aynı yıllardaki
geçmiş yıllara ait veriler mevcut raporlarla rakamlar
İGE üç farklı boyutta insani güncellenmektedir. Bu uyuşmayabilir.)
gelişimle ilgili ilerlemelerin nedenlerle geçmiş yıllara ait
ulusal ortalamasını temsil İGE değerleri de genellikle Tablo 1: Yeni bileşen
eder. Bütün ortalama beşer yıllık dönemlerle yeniden göstergeleri ve yeni metodlarla
göstergelerde olduğu gibi hesaplanıp yayımlanmaktadır Türkiye’nin İGE verilerinin
aynı ülke nüfusunun insani (4). zaman içindeki eğilimi
gelişme alanında kendi içindeki
Doğumda
Beklenen
Ortalama
beklenen yaşam okullaşma yılı okullaşma yılı Kişi başına GSMG İnsani Gelişme
Endeksi değeri
(2005 PPP$)
ümidi (yıl)
1980 56,5 7,4 2,9 5,872 0,474
1985 60,1 8,3 4,0 6,583 0,530
1990 63,1 8,8 4,5 7,960 0,569
1995 66,1 9,5 4,8 8,539 0,598
2000 69,5 10,6 5,5 9,675 0,645
2005 72,1 11,7 6,1 11,320 0,684
2010 73,7 12,9 6,5 12,440 0,715
2011 74,0 12,9 6,5 13,344 0,720
2012 74,2 12,9 6,5 13,710 0,722
Kaynak: Human Development Report 2013, T e Rise of the South: Human Progress in a Diverse World. Explanatory note on 2013 HDR composite indices, Turkey:
HDI values and rank changes in the 2013 Human Development Report
