Page 59 - Hekimce Bakış Dergisi 90. Sayı
P. 59
Yazar Hasan Özkılıç, daha çok Yaşar Kemal’in geldi beni almağa. Bizim o zamanki Van
yazarlığına ve kitaplarındaki sosyolojik muhabirimiz İlyas Kitapçıydı. Altmış yaşlarında
bağlantılara değinirken, Selahattin Duman, Yaşar olgun, güzel düşünceli bir kişiydi. İlyas Bey, bana,
Kemal’in dünya çapında tanınan bir yazar olduğu, “Nadir Nadi’ye telefon edelim, bizi anlar, durdursa
sadece romancı değil gazeteci ve röportaj dehası durdursa bunu Nadir Bey durdurabilir,” diye bir
olduğuna ve yazarın içinden taşan insan sevgisi düşünce attı ortaya. Doktorla Akdamar Adası’na
üzerinde yoğunlaştı. Arif Keskiner ise, Yaşar doğru yola çıktık. Van Gölü de büyülü bir suydu.
Kemal’le 60 yıla yaklaşan dostluğunun öyküsünü Andan ana rengi değişiyordu. Küçük bir kayıkla
izleyicilerle paylaştı. Kendisi ’de Çukurovalı olan adaya çıktık. Kiliseye daha sıra gelmemişti ya,
Arif Keskiner, Yaşar Kemal’in gençliği ile ilgili kilisenin yakınındaki küçücük şapeli hemen
bilgiler verdi. Kemal’in yazarlığı üzerinde Arif ve hemen yıkmışlardı. Yüzbaşı “Ben gelinceye kadar,
Abidin Dino’ların etkisine değindi. Yaşar Kemal bu kiliseye bir kazma bile vurmayacaksınız. Ben
gibi kalbi insan ve doğa sevgisi dolu bir dev valiye gidiyorum,” diye buyurdu. Cumhuriyet’e
konuşmakla biter mi? Konu konuyu açtı, birde telefon açtık. O gün akşama kadar bekledik,
baktık Van’ın Akdamar adasına kadar uzanmışız telefon açılmadı. Ertesi gün gene erkenden
gazeteye telefon açtık. Birkaç saat sonra
Ertesi gün gezi Yaşar Kemal’in köyü Hemite ye
yapıldı. Büyük sürpriz ise köyden önce Aslantaş Nadir Bey karşımızdaydı. Olayı yüzbaşından
Karatepe ören yeriydi. Gezerken sürekli şöyle öğrendiğim kadarıyla anlattım. Nadir Bey;
diyorduk. ’’Adana’ya gelip bunları göreceğimiz “Üzülmeyin,” dedi. “Avni Bey bu işi halleder. Onu
hiç aklımıza gelmezdi.’’ Uçakla dönerken fark iyi tanıyorum, uygar bir kişidir.” Avni Başman
ettim ki düşüncelerimde Yaşar Kemal’in izinden o yıl Milli Eğitim Bakanıydı. İki gün sonra İlyas
Anadolu’nun iki önemli hazinesi; Akdamar Kitapçı, yüzbaşı Dr. Operatör Cavit Beyle otelime
Kilisesi ve geç Hitit dönemi Aslantaş Karatepe geldiler. Sevinç içindeydiler. Avni Başman Valiye
antik kentinde dolaşıp duruyorum. yıkımı durdurmaları için telgraf çekmiş. Akdamar
Kilisesi’nin kurtuluş günü 25 Haziran 1951
Yazımın ilk bölümü Van’ın Akdamar adasında günüdür.’’
ortaçağdan kalma bir Ermeni kilisesine ait.
Gelelim bu kilisenin Yaşar Kemal ile ve hatta
bir hekim meslektaşımızla ilişkisine. Yaşar
Kemal’in kendi dilinden aktarırsak; ‘’Tuğdan
vapura bindim. Van’a gidiyordum. Gönderdiğim
röportajlar gazetede yayımlandı mı, ya da
yayımlanmadı mı bilemiyorum. Geminin
güvertesinde bir subay oturuyordu, yakasından
da yılan vardı. Anladım ki doktor. Doktorun
yanında da bir tomar Cumhuriyet, belki yirmi
tane. Gazeteyi açmış okuyordu ki, adımı gördüm.
Bendeki sevinci tahmin edin bakalım. Hemen
doktorun yanına koştum, heyecanla, “Gazetenize Akdamar Adasındaki Surp Haç kilisesi veya Kutsal
bakabilir miyim yüzbaşım?” diye sordum. Haç Katedrali, Kudüs’ten İran’a kaçırıldıktan
Yüzbaşı heyecanıma şaşırdı. İşi anlattım. “Siz sonra 7. yüzyılda Van yöresine getirildiği rivayet
Yaşar Kemalsiniz değil mi?,” dedi. “Evet” dedim. edilen Hakiki Haç’ın bir parçasını barındırmak
Gönderdiğim tüm röportajlar “Anadolu Notları” maksadıyla Kral 1. Gagik’in emriyle 915-921
başlığı altında çıkmıştı. yıllarında Mimar Manuel tarafından inşa edilmiş.
Adanın güney doğusuna kurulmuş olan kilise,
Yüzbaşı okumuş, kültürlü bir insandı. Yüzbaşı, mimari açıdan Ortaçağ Ermeni sanatının en
“Şu talihe bakın,” dedi, “iyi ki sizinle karşılaştık. parlak eserleri arasında sayılır. Kızıl andezit
Burada Akdamar Adasında Ermenilerden kalma taşından inşa edilmiş olan kilisenin dış cephesi,
bir kilise var. Bir başeser. Bugünlerde bunu alçak rölyef şeklinde işlenmiş zengin bitki ve
yıkıyorlar. Yarın sizi oraya götüreceğim. Bu kilise hayvan motifleriyle ve Kutsal Kitap’tan alınma
bu toprakların eseri, isterse Ermeniler yapmış sahnelerle bezenmiştir. Kilise bu özelliğiyle de
olsun. İnsanlığın malı, kim yaparsa yapsın. Ermeni mimari tarihi içinde eşsiz bir konuma
Dr. Operatör Cavit Bey ertesi sabah erkenden sahiptir.
Hekimce Bakış 67
