COVID-19 geçiren çalışanların izolasyonunun ne zaman kaldırılacağına ve işe ne zaman dönebileceğine ilişkin olarak farklı yaklaşımlar söz konusu olup günlük pratikte sıkıntılar yaşanmakta idi. Sağlık Bakanlığı’nın COVID-19 rehberinde, “Temaslı Takibi, Salgın Yönetimi, Evde Hasta İzlemi ve Filyasyon” (https://covid19.saglik.gov.tr/Eklenti/38621/0/covid-19rehberitemaslitakibievdehastaizlemivefilyasyonpdf.pdf) bölümünde 5 Eylül 2020 tarihinde yapılan değişiklik doğrultusunda izolasyonun sonlandırılması ve çalışanın işe dönmesi için ölçütler belirlendi. Bu düzenlemeye göre;
– Belirti göstermeyen veya hafif vakalarda (evde izlenen veya hastanede 24 saatten kısa süre yatan vakalar) PCR pozitifse PCR alındığı günden itibaren 10. günün sonunda,
– Olası hafif vakalarda semptom başlangıcından itibaren 10. günün sonunda,
– Hastane yatış endikasyonu olanlar PCR pozitif vakalarda PCR alındığı günden itibaren,
– Hastane yatış endikasyonu olan olası vakalarda semptom başlangıcından itibaren 14. günün sonunda,
– Yoğun bakım endikasyonu olan veya immunsuprese vakalarda PCR pozitifse PCR alındığı günden itibaren 20. günün sonunda,
– Yoğun bakım endikasyonu olan veya immunsuprese olası vakalarda semptom başlangıcından itibaren 20. günün sonunda izolasyonun sonlandırılacağı ve çalışanların PCR testine bakılmaksızın işlerine dönebileceği duyuruldu. Ayrıca izolasyon sırasında enfeksiyon iyileşmesine rağmen bazı kişilerde öksürük veya tat veya koku alma duyusunda kayıp veya değişikliğin birkaç hafta devam edebileceği göz önüne alındığından, kalıcı bir öksürük veya tat/koku kaybı izolasyonun uzamasına neden olmayacağı belirtildi.
Dünyada izolasyonun sonlandırılması ve çalışanların işe dönmesi için hangi ölçütlerin kullanılacağına ilişkin tartışmalar, değerlendirmeler sürmektedir. Bu konuda semptom temelli ve test temelli olmak üzere iki yaklaşım bulunmaktadır. Semptom temelli yaklaşımda, semptom başlangıcından itibaren en az 10 gün geçtikten sonra ve en az 3 gündür yakınmaların olmaması durumunda izolasyonun kaldırılması ve işe dönüş önerilmektedir; yani yakınmaları iki gün sonra düzelen bir çalışan için de 10 günlük sürenin sonuna en az 3 gün semptomsuz süre daha eklenerek 13 gün sonra işe dönmesi önerilmektedir.
Test temelli yaklaşımda, izolasyonun kaldırılması ve işe dönüş ölçütü olarak semptomlar düzeldikten sonra, 24 saat arayla yapılan iki PCR testinin negatif olması önerilmektedir.
Sağlık Bakanlığı’nın 5 Eylül 2020 tarihinde yayımlanan önerileri ABD, İngiltere gibi ülkeler tarafından uygulanmakta ancak bilim insanları tarafından eleştirilmektedir. Test yapılmadan izolasyonun kaldırılması önerisine zemin oluşturan bilgi, COVID-19 hastalığında, özellikle asemptomatik olgularda ve hafif geçirenlerde, 10 günün sonunda virüsün nükleik asiti PCR testi ile saptanıyor olsa da bulaştırıcılığın devam etmediği şeklindedir. Bu görüşü destekleyen birçok bilimsel yayın olmakla birlikte aksine, bulaştırıcılığı devam eden olguların da olduğuna ilişkin verileri, bilgileri içeren bilimsel yayınlar da vardır.
Sağlık Bakanlığı önerilerinde yer alan “evde izlenen veya hastanede 24 saatten kısa süre yatan vakalar” ölçütü bu konudaki karışıklığı arttırmaktadır çünkü hastaneye yatma ölçütlerine uyan birçok hastanın evde izlendiği bilinmektedir. Bu durumda izolasyonu kaldırma kararının hangi ölçüte göre değerlendirileceği net değildir.
Sağlık Bakanlığı’nın, izolasyonun kalkmasına ve işe dönmeye ilişkin ölçütleri, ihtiyatlılık ilkesi temelinde ve ülkemizdeki veriler ışığında yeniden değerlendirmesi gerekmektedir.