Gençler önceki gün üniversite tercihlerini tamamladı, heyecanla yerleşecekleri okulu bekliyor. Tıp fakülteleri en çok tercih edilenlerden. Ben de bu dönemlerde tıp fakültelerindeki güncel durumu yazıyorum.
Tıp fakültelerinin sayıları ve kontenjanları sağlık hizmetlerinin ve insan gücünün planlanmasında önemli. Açık yazayım, planlama bizde olan ya da uyulan bir şey değil. Aşağıda vereceğim tıp fakültesi sayı ve kontenjanlarına hangi gelecek öngörüsü ile ulaşıldığına dair hiçbir bilimsel kanıt yok. Nitelik ve kapasite sorunları da var. Pek çok meslek alanında görüyoruz, plansız, programsız açılan okullar nedeniyle ülkenin, ailelerin kaynakları, emeği, maddi ve duygusal yatırımları boşa gidiyor, gençler umutsuzluğa, işsizliğe, geleceksizliğe sürükleniyor. Farklı sebeplerin yanında bu da gençlerin yurt dışına kaçışına yol açıyor.
HEKİM SAYISI TARTIŞMALARI VE TIP FAKÜLTELERİ
Hesapsızca tıp fakültesi açılırken hep Türkiye’deki hekim sayısının yetersizliğinden söz edilir, Avrupa’daki, OECD ülkelerindeki hekim sayılarıyla karşılaştırılır. Bu yanlış değil, ancak eksik. Toplam ihtiyacı belirlemek için hangi sağlık sisteminde, hangi nüfus projeksiyonu ve hastalık öngörüsü ile hangi uzmanlık ve çalışma alanlarında kaç hekime ihtiyacınız olduğunu belirlemeniz, planlama yapmanız gerekir. Hatırlatayım, Sağlık Bakanlığı 2014 yılında bu konuda bir çalışma yayımladı. Buna göre hekim sayısının ihtiyaca göre gerçekleşip korunması için 2014 yılında alınan öğrenci sayısı olan 12 binin hızla azaltılması ve 3 yıl içinde 5 bin 250’ye indirilmesi önerildi. Nerede? Bırakın kontenjanların azalmasını, yıllar içinde daha da arttı. 2025 yılında 18 bin 788 TC vatandaşı, 4 bin 240 yabancı olmak üzere toplam 23 bin 28 tıp öğrencisi alınacak.
Sağlık Bakanlığı Türkiye’deki hekim sayısını geçen yıl 221 bin 649 olarak verdi. 2025 sayıları henüz açıklanmadı, önceki artış hızlarına göre bakarsak mevcut hekim sayısının 240 bine yakın olduğunu görebiliyoruz. Bakanlık hekim sayısını hızlı artırmakla övünüyor. Son 16 yılda 100 bin kişiye düşen hekim sayısı Türkiye’de yüzde 63 artarken, AB ülkelerinde yüzde 23,5 OECD ülkelerinde yüzde 22 artmış. Bizde neredeyse üç kat hızlı artış var. Aşırı hız her zaman iyi bir şey değildir.
Bu yıl 87 devlet tıp fakültesi, Türkçe ve İngilizce olanlarla beraber 98 tıp programına öğrenci alıyor. Buralarda Türkçe 15 bin 357, İngilizce bin 453 kontenjan açılmış. Biliyorsunuz, bizde özel üniversiteler “vakıf” üniversitesi diye geçiyor. Bu yıl 33 vakıf tıp fakültesi Türkçe ve İngilizce toplam 48 program açmış. Buralara da 3 bin 744 öğrenci Türkçe ve 2 bin 474 öğrenci de İngilizce eğitim için alınacak. Toplam 146 programa öğrenci alınacak, geçen yıl 140 idi. Henüz öğrenci almayan üç devlet, dört vakıf tıp fakültesi daha var.
Nitelikte önemli bir gösterge akreditasyon. Türkiye’de tıp eğitimini değerlendirip akreditasyonu sağlayan kurum Tıp Eğitimi Programlarını Değerlendirme Ve Akreditasyon Derneği (TEPDAD). Belirttiğim 146 programın 65’i (yüzde 44,5) akredite. Geçen yıl 55 idi, sınırlı da olsa olumlu gelişme var.
Sağlık Bilimleri Üniversitesi (SBÜ) dünyadaki eşsiz konumunu koruyor. Ülke geneline yayılmış 68 eğitim ve araştırma hastanesi ile ortak kullanımda. Buralara uzmanlık öğrencisi alıyor, akademik atamalar yapıyor. Yurt içinde sekiz tıp fakültesi var (nedendir bilinmez Trabzon tıp fakültesi bu yıl SBÜ’den ayrılıp Trabzon Üniversitesi’ne devredildi). İkisi Özbekistan’da birer tane de Bosna Hersek ve Suriye’de, dört tıp fakültesi de yurt dışında var. Sınır tanımayan bir üniversite. SBÜ’ye bağlı Adana, Bursa, Erzurum, İzmir, Kayseri tıp fakülteleri eğitim veren mekân olmadığı halde yıllardır öğrenci almaya devam ediyor. Öğrenciler diğer fakültelere gönderiliyor.
VAKIF TIP ÜCRETLERİ
Buralardaki büyük artış sürüyor. Vakıf üniversiteleri öğrencilerden bursluluk durumuna göre farklı seçeneklerle para alıyor. Artışlar açıklanan TÜİK enflasyonunun çok üzerinde. En yüksek ücreti Yeditepe Üniversitesi Tıp Fakültesi tamamı ücretli öğrencilerden talep ediyor, miktar bir milyon 705 bin TL. Bu programın geçen yılki ücreti 968 bin TL idi, artış yüzde 76. Başka örnek, Koç Üniversitesi Tıp Fakültesi. Tamamı ücretli öğrenci almıyor, yüzde elli burslulardan bu yıl alacağı para yıllık bir milyon 185 bin TL, yani tamamı ücretli olsa bedel 2 milyon 370 bin TL olacak, geçen yıla göre artış yüzde 48. Vakıf tıp fakülteleri özellikle İngilizce programlarında yabancı öğrenci kontenjanlarını yüksek tutuyor, burası para kazanılan bir alana dönüşmüş durumda. Hatırlatayım, önemli örnek İstanbul Medipol Üniversitesi Uluslararası Tıp Fakültesi. T.C. vatandaşı 10 burslu öğrencinin yanına ücretli olarak sadece yabancı öğrenci alıyor, toplam yabancı kontenjanını bir yılda 80’den 95’e çıkarmış, yıllık ücret 40 bin ABD Doları.
Ana hatlarıyla tıp fakültelerinde durum bu. Sorun çok olsa da gençlerin tıp eğitimine yönelmesi, mesleğe ve sağlığımıza sahip çıkması çok önemli. Onlarla beraber sağlık hakkı mücadelemiz artarak devam edecek.
Alıntı: birgun.net