Page 11 - Hekimce Bakış Dergisi 93. Sayı

Belgede ilgiyi çeken temel konu hastanenin klasik yöntem Belgenin “Bu kadar da olmaz artık!” dedirten son
yerine kamu-özel ortaklığı (kÖo) yöntemiyle yapılması bölümünde, kÖo yöntemiyle yapılması halinde Bilkent
halinde hem yapım maliyetinin hem de bakım ve onarım Şehir Hastanesinin klasik yönteme göre %24 daha ucuza
maliyetinin daha düşük hesaplanmış olmasıdır. Belgeye mal edileceği iddia edilmektedir!
göre Bilkent Şehir Hastanesinin yapım maliyeti kÖo Belgelerdeki sayıların örtüşmemesini ve yukarıda sıralanan
yöntemiyle 2.304.330.006,67 tl ile klasik yönteme göre diğer sorunları bir kenara bırakacak olursak, konu şöyle
165,2 milyon tl daha ucuza gerçekleştirilecektir. Bakım özetlenebilir: Bakanlığın hesaplamasına göre toplam
ve onarım maliyeti ise 25 yıl için toplam 484.036.605 olarak 2,8 milyar tl’ye yapımı ile 25 yıl boyunca bakım
tl ile klasik yönteme göre 371,2 milyon tl daha ucuza ve onarımı mal edilebilecek Bilkent Şehir Hastanesine 25
gerçekleştirilecektir. Bu sonuçlar gerçekten de şaka yılda toplam olarak 23,4 milyar tl kira ödenecektir.
gibidir! “Paranın değeri” adıyla toplumu yanıltmanın özel Bütün şişirilmiş maliyetlere rağmen toplam 2,8 milyar tl’ye
bir örneği karşımızda durmaktadır! mal olacağı hesaplanan ve ilk 6 yılda toplam olarak 2,97
Burada yapılması gereken hem “yapım” hem de “bakım/ milyar tl kira ödenecek olan Bilkent Şehir Hastanesinin,
onarım” maliyetleri söz konusu olduğunda, daha düşük 25 yıl boyunca 23,4 milyar tl ödenerek kÖo yöntemiyle
olarak hesaplanan bedellerin kullanılmasıdır. Bu nedenle yapılmasının klasik yönteme göre %24 daha ucuza mal
biz bu yazının ilk bölümlerinde değindiğimiz “yatak başına edileceğini iddia etmek gerçekten de şaşırtıcıdır!
yüksek kapalı alan” ve “yüksek yatak sayısı” tercihlerini saklı Dünya Bankası ve finans çevreleri tarafından sık olarak
tutarak; sağlık Bakanlığı tarafından yapılan hesaplamaya gündeme getirilen “Paranın değeri” kavramı, Şehir
göre Bilkent Şehir Hastanesi için yapım maliyeti ve 25 Hastanelerinin borçlanarak yapılacağı yaklaşımına
yıllık bakım onarım maliyeti toplamını yaklaşık 2,79 milyar odaklanmış; maliyet hesaplanırken her aşamada
tl (2.788.366.611 tl) olarak kabul edeceğiz. enflasyon, faiz, risk vb. kapitalist üretim ilişkilerinin
Belgeye göre Bilkent Şehir Hastanesi ihalesi sonucunda finansman araçları ön plana çıkartılmıştır.
25 yıl boyunca ihaleyi alan şirketlere yılda 299.535.376 tl Öncelikle şunu vurgulamakta yarar var; devletin
kullanım bedeli ve 41.080.645 tl bakım/onarım bedeli yatırımlarını belli bir plana uyarak yapması halinde
olmak üzere toplam 340.616.021 tl kira ödenecektir. uzun dönem borçlanarak ya da kira ödeyerek kÖo
kira 2019 yılında başlatılacak ve aynı yıl ilk kira enflasyon gibi yöntemleri kullanmasına gerek yoktur. Çünkü bu
nedeniyle güncellenmiş olarak 419,2 milyon tl olarak yöntemler çok pahalıdır ve bu yüksek maliyetler halkın
ödenecektir. Daha sonraki yıllarda güncellemeler sürecek cebinden çıkmaktadır. somuta indirgeyecek olursak;
ve en son 2043 yılında 1,73 milyar tl olmak üzere 25 yılda 29 şehir hastanesinin tümünün birden kÖo yöntemiyle
toplam olarak 23.424.088.116 tl kira ödenecektir. Yıllar ihaleye çıkılması yerine, örneğin yılda 2 ya da 3 hastanenin
boyunca gerçekleştirilecek Bakanlık ödemeleri aşağıda klasik yöntemle ihale edilmesi, hepimizin cebinden daha
gösterilmektedir: fazla para çıkmasını rahatlıkla önleyebilirdi. ancak 2002 yılı
Belgede 25 yıl boyunca toplam olarak 23,4 milyar tl sonrasında iş başına gelen Hükümet(ler) yüksek maliyeti
olarak ödenecek kira bedeli yıllara göre güncellenerek net bilindiği halde, kÖo yöntemi ile Şehir Hastanelerinin
bugünkü değeri 4.013.340.650 tl olarak hesaplanmıştır. yapılmasını tercih etmiş bulunmaktadır.
“Paranın Değeri” analizinin sermaye sınıfı açısından Şehir Hastaneleri nasıl yapılmalıydı?
güzelliği de burada gizlidir; 25 yıl boyunca şirketlere Şehir Hastaneleri adıyla toplumun karşısına çıkartılan kÖo
ödenecek 23,4 milyar tl “Bugünkü değer” adıyla toplumun hastanelerinin, ülkemizde “sağlıkta Dönüşüm Programı”
karşısına 4 milyar tl olarak çıkartılmaktadır. adıyla bilinen neoliberal sağlık reformlarının bir parçası
ayrıca kÖo yöntemiyle yapılacağı için şirketlerin 25 yıl olduğu gerçeğinden bağımsız olarak değerlendirilmesi
içerisinde 120.400.219 tl kurumlar vergisi ödeyeceği ve söz konusu değildir.
bu tutarın kamu hanesine gelir olarak yazılması gerektiği ancak bu yazının konusu Şehir Hastanelerinin yüksek
de belgede açıklanmaktadır. maliyeti olduğu için; bu bölümde yalnızca yeni kamu
Belgede “Devredilen riskler matrisi” adı altında aslında hastanelerinin yapılmasıyla ilgili düşük maliyetli ve verimli
kamu yatırımları ile hiç ilgisi olmaması gereken örneğin seçenekler tartışmaya açılacaktır.
“kur riski” gibi kavramlar ele alınarak, klasik yöntemle
hastane yapmanın maliyeti şişirilmiştir. Roh CY, Moon MJ, Jung K (2013) Efficiency Disparities among
klasik yöntemle yapılması halinde toplam olarak Community Hospitals in Tennessee: Do Size, Location, Ownership, and
yukarıda açıklandığı üzere 2,79 milyar tl maliyeti olması Network Matter? Journal of Health Care for the Poor and Underserved
24:1816–1834.
gereken Bilkent Şehir Hastanesinin bugünkü değerle Kristensen, T., K. Olsen, J. Kilsmarkand K. M.Pedersen (2008),
maliyeti, belgede epeyce şişirilmiş olarak 5,20 milyar “Economies of Scale and Optimal Size of Hospitals: Empirical Results
tl (5.197.775.582 tl) olarak açıklanmaktadır. Bu %86 for Danish Public Hospitals, University of SouthernDenmark.
daha yüksek olarak hesaplanan maliyetin 1.52 milyar Kuzey Anadolu Kalkınma Ajansı Özel Hastane Ön Fizibilite Raporu,
tl’si “finansman maliyeti”, 354,4 milyon tl’si ise “risk https://www.kuzka.gov.tr/paylasim/01_ozel_hastane_(on_fizibilite).
maliyeti” olarak açıklanmaktadır. Gerek yapı gerekse de pdf
bakım/onarım maliyetinin şişirilmesine ise daha önce Mimarlık ve Mühendislik Hizmet Bedellerinin Hesabında Kullanılacak
değinmiştik. 2016 Yılı Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri Hakkında Tebliğ, http://www.
resmigazete.gov.tr/eskiler/2016/04/20160409-22.htm.
Hekimce Bakış 11