Page 63 - Hekimce Bakış 95. Sayı

Tüm bunlara rağmen ancak kasım 2013’ te Birleşmiş (bize hiç yabancı değil) adına kullanılmak üzere konut
Milletler Çevre Programı (UNEP) liderliğinde “Cıvaya İlişkin yapımına başladılar. Sakinler evlerinde oturmaya
Minamata Sözleşmesi” hazırlanabildi. Sözleşme, 24 Eylül başlamalarından sonra sağlık sorunlarıyla hastanelere
2014 tarihinde Birleşmiş Milletler 69. Genel Kurulu genel başvuru sayısı olağanüstü arttı. Bilim insanları, Lovecanal’ a
görüşmelerinin açılışı kapsamında Türkiye tarafından atılan kimyasalların sağlığı olumsuz etkilediğini saptadılar.
da imzalandı. Ama söz konusu sözleşmeye taraf olma Yoğunlaşan kamu farkındalığı sonrası bölgede acil durum
çalışmaları henüz ne yazık ki başlatılamadı. ilan edilerek, sakinlerin tazminatla tahliyesine karar verildi.
800’den fazla aile taşındı ve bu felaketle birlikte ABD Çevre
3. GraNdCamp paTlamaSI 1947 Koruma Ajansı, 1980’de zehirli atıkların temizlenmesini
amaçlayan Süper fon adlı yardım programını oluşturdu.
5. SEVESo paTlamaSI 10.07. 1976

Teksas patlaması olarak da bilinen olayda, 7700 ton
amonyum nitrat taşıyan Fransız bandıralı Grandcamp
ile 900 ton amonyum nitrat ve 1800 ton kükürt yüklü
şilep Teksas limanında çarpıştı. Korkunç bir patlama
gerçekleşti. Liman çevresinde bulunan 600 e yakın kişi 10 Temmuz 1976. İtalya’nın Milano’ya 20 km uzaklıktaki
hayatını hemen orada kaybetti; bir kısmının kimlikleri Seveso kasabasında, dünyada bilinen en güçlü zehir olan
teşhis dahi edilemedi. 5000’e yakın kişi yaralandı; 2000 dioksin kaza sonucu etrafa saçıldı. Bir çok gizli servisin
kişi evsiz kaldı. Patlama 60 km ötedeki Houston’ da dahi suikastlarda kullandığı bu madde aslında tarımsal amaçlı
hissedildi. Hatta nükleer saldırı sanılıp defcon ( defense bir pestisit. “triklorofenol” (TCP) üretimi yapan ICMESA
readiness condition) alarmı dahi verildi. Grandcamp’ın 1,5 Chemical Company’ye ait fabrikada dikkatsizlik sonucu
tonluk çıpası 2 mil ötede derin bir krater içinde bulundu. “tetraklorodibenzoparadioksin” (TCDD) gazı oluştu.
Bu patlamadan sonra deniz taşımacılığına yeni daha Fabrika çalışanları tarafından fark edilmeyen ve kontrolsüz
güvenli kurallar getirildi. biçimde artmaya başlayan sıcaklık, TCP yerine TCDD
oluşturdu. Reaktörde oluşan bu sıcaklık ancak 1 saat
4. loVECaNal olaYI 1953 sonra fark edilebilip, soğutmak için su basılsa da yeterli
olmadı ve reaktör patladığında yaklaşık 3 bin kiloluk
kimyasal madde etrafa saçıldı. Mikro dozlarda dahi zehirli
ve kanserojen olduğu bilinen dioksinin bu en yüksek
seviyesine yaklaşık 37 bin kişi maruz kaldı. Fabrika kazayı
anında bildirmediği için ne yazık ki önlem de alınamadı.
Bölgedeki 100 ev boşaltıldı, 700’den fazla insanda dioksine
bağlı yanık oluştu binlerce kişi dioksin zehirlenmesi
nedeniyle tedavi altına alındı. Zehirlerin gıda zincirine
girmesini önlemek için 80 binden fazla hayvan katledildi,
bölgedeki tüm tarım ürünleri imha edildi. Kaza, ne yazık
ki, bugün bile halen incelenen “dioksin maruz kalmaları”
1940 ve 50’li yıllarda Hooker Chemical adlı bir şirketin, hakkında çok büyük veri sağladı. Tüm mağdurların kan
Niagara Şelaleleri’ne yakın gömmüş olduğu, 80’nin örneklerini saklayan hekimler sayesinde 1987’de piyasaya
üzerinde toksin içeren 21 bin ton atığa ev sahipliği çıkan test yöntemlerinden sonra olayın kapsamının daha
yaptığı, ancak 1978’de anlaşılabildi. Kimyasal atıklar, bir iyi belirlenmesi mümkün oldu. Ayrıca, Seveso adı şu anda
konut projesi olan Love Canal’ın sakinlerinin, evlerinin Avrupa kimya endüstrisinde rutin olarak kullanılıyor çünkü
bodrumundaki kabarmış sızıntılar, patlayan kayalar ve bu endüstriyel kazayı takiben Avrupa Birliği, endüstriyel
mavi renkli yapışkan maddeler şeklinde ortaya çıkıyordu. donanımlarda kaza önleme üzerine Seveso Direktifi’ni
Love Canal ismi, William Love’ın 19. yy’ın sonlarında (Tehlikeli Maddeleri İçeren Büyük Kaza Risklerinin
burada bir hidroelektrik santral yapılması tasarısının Kontrolüne İlişkin Konsey Direktifi) kabul etti. Direktif,
meyve vermemesi sonucu terk edilmesinden yadigar meydana gelen büyük endüstriyel kazalardan çıkarılan
kalmış. Ardından herkesten gizli olarak atık çöplüğüne dersler dikkate alınarak çeşitli aralıklarla değerlendirilerek
dönüştürüldü. Şehir yetkilileri bu toprakları tüm uyarıları iyileştirildi.
göz ardı ederek 1 dolara satın aldı ve kentsel genişleme Hekimce Bakış 63