Page 16 - Hekimce Bakış Dergisi 96. Sayı

ŞEHİR HASTANELERİ:

SAĞLIK ÇALIŞANLARINI NELER BEKLİYOR?

*
DR. AYşEgÜL AYDıN , DR. NEşE YÜREKLi *

Günümüz Türkiye’sinde sağlık ihtiyacı nüfus artışıyla ilişkili olarak hızla büyürken, bu ihtiyacı karşılamak adına çözüm
olarak şehir hastaneleri gündeme getirilmiştir. Mevcut olan illerdeki devlet hastaneleri ayaktan ve yatarak tedavi ba-
kımından yeterli hizmeti sağlayamadığı gerekçesi ile yerlerini yeni şehir hastanelerine devrederken birçok soruyu da
beraberinde getirmektedir.

Kamu Özel İşbirliği (KÖİ) Modeli ile toplam 32 proje yürütülmekte olup KÖİ Projelerinin sektörel dağılımına bakıldığında;
sağlık tesisi yatırımları 10.569 milyon dolar ile havaalanı ve karayolundan sonra üçüncü sırada gelmektedir. Söz konusu
projelerle 14 milyon 159 bin m² kapalı alan ve 42.199 yatak kapasitesine ulaşılması hedeflenmektedir.

Yapımı tamamlanan dört “4” adet şehir hastanesi bulunuyor. Bu hastaneler Yozgat, Isparta, Mersin ve Adana’da hasta
kabulüne başlamasına karşın, daha çok sağlık hizmeti sunumunda yaşanan hizmetlerden ziyade, yaşanan sorunlarla
karşımıza çıkıyor. Hastanenin fiziki şartlarından, başta ulaşım güçlüğü gibi hizmet alımının karşısında bulunan engel-
lerden kaynaklanan mağduriyetler gündemimizi bundan sonraki süreçlerde de sıkça meşgul edeceğe benziyor. Sadece
sağlık hizmeti almaya çalışan hastaların penceresinden bakıldığında görülen sorunlara ek olarak, sağlık hizmeti sunma-
ya çalışan sağlık personeli penceresinden bakıldığında karşımıza çıkacak ek sorunların, şehir hastanelerinin yarar-zarar
dengesinde olumsuz rol oynayacağı da açık.

Öncelikle Kamu Özel İşbirliği, kamu tarafından arazinin sağlandığı, yap-kirala-devret mantığıyla 30 yıla kadar kira ve
hizmet bedellerinin ödendiği ve bu ödeme garantilerinin devlet hazinesinden verildiği, hizmet sunumuyla beraber
mevcut diğer hastanelerin kapatıldığı, yeni yatak kapasitesinin kazandırılmadığı ve eski hastane arazilerinin ticari meta
olarak kullanılma tedirginliği bulundurduğu gerekçeleriyle tepki toplamaktadır. Özellikle bu hastanelerdeki otelcilik ve
tıbbi destek hizmetlerinin de şirketler tarafından sunulacak olması hastanelerin ticari boyutunu da açıklamaktadır. Bu-
nun yanında “garanti hasta” kavramını bize kazandıran ve hastaların yerini müşterilere bırakan yeni nesil ticarethaneler
hastane görünümü altında karşımıza çıkmaktadır.

Sağlık personellerinin mevcut devlet hastanelerinde istihdamı söz konusuyken, şehir hastanelerine taşınma gündeme
geldiğinde yaşayacakları dezavantajların vurgulanması gerekmektedir. Örneğin Bilkent ve Etlik Sağlık Kampüslerinin
tamamlanmasının ardından söz konusu kampüste şirketlerin yerleştirecekleri sağlık personellerine öncelik verileceği
ve bu nedenle 4.807 sözleşmeli personelin işten çıkarılmasının beklendiği Bilkent ESK Projesi ÇSED Raporunda açıkça
belirtilmektedir.

Şehir hastanelerinin çok büyük olması, kapalı alanlarda ulaşımın golf arabalarıyla sağlanmaya çalışılması, kaybolanlar
için iletişim numarası yazan duyurular, hastane içinde uygulamaya konulan navigasyon sistemleri, personellerin görev
yerleri arasındaki ulaşımı nedenli yaşanan zaman kayıpları bu büyüklüğün ne derece gerekli olduğunu sorgulatıyor.

Şehir hastanelerinin önemli bir sorunu ise yerleşim alanlarına olan uzaklığı. Mersin Tabip Odası’nın Mersin Şehir Hasta-
nesinin açılışının birinci yılında yaptığı araştırmada, hastaneye hiç gitmeyenlerin %87,2’si uzak olduğu için gitmediklerini
söylemişlerdir. Şehirlerin dışında yapılan şehir hastaneleri, sağlık hizmetlerine erişilememesinin en önemli nedenlerin-
den olan “mesafe” konusunda sınıfta kalmıştır.

Şehir hastanelerinin yapılmasına Yüksek Planlama Kurulu, “yapılacak hastanedeki yatak sayısı kadar mevcut hastaneler-
den azaltılması yada mevcut hastanelerin kapatılması kaydıyla” izin vermektedir. Şehir hastaneleri planlanırken o ildeki
bazı hastanelerin kapatılması ve bulundukları arazinin çeşitli sektörlerde kullanımına olanak tanınmaktadır. Bu durumun
özellikle büyük illerde kamu arazileri üzerinden rant sağlanmasına yol açıp açmayacağı önemli bir soru işareti olarak
karşımıza çıkmaktadır.

* Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Araştırma görevlisi

16 Hekimce Bakış