Page 12 - Hekimce Bakış Dergisi 96. Sayı

Altıncı sınıf öğrencilerinin, şiddete maruz kalınması durumunda mesleğe bakışın, hastalara yaklaşımın ve hizmet sunma
yükümlülüğünün olumsuz etkileneceğine ilişkin ifadelere diğer öğrencilere göre daha fazla katılmaları sağlıkta şiddetin
tıp eğitimi sürecindeki bir yansıması olabilir. Öğrenciler sağlık hizmetinin içine girerek sağlık sisteminin bir parçası ol-
dukça sağlıkta şiddet sorunu onları daha çok etkiliyor ve olumsuz etkiler bu nedenle daha fazla ortaya çıkıyor olabilir.
Nitekim tıp öğrencilerine yönelik kısıtlı sayıdaki çalışmalardan birinde, intern hekimlerin %65.5’inin işyerinde şiddete
uğradığı saptanmış, bu öğrencilerin %95.7’sinin duygusal-sözel, %4.3’ünün fiziksel şiddete maruz kaldığı belirtilmiştir
(İlhan ve ark. 2009) .

SoNUÇ
Sağlıkta şiddet sorunu ile tıp öğrencilerinin mesleğe ve hastalara bakışı arasındaki ilişkiyi anlamayı amaçlayan bu çalış-
mada; çalışma örneğine alınan öğrencilerin şiddete oldukça yüksek oranlarda maruz kaldıkları ve şiddetin gerek mes-
leğe ilişkin duygu ve düşüncelerini, gerekse de hastalara karşı tutumlarını olumsuz etkilediği gösterilmiştir. Tıp eğitimi
boyunca şiddete maruziyetle birlikte bu etki artmaktadır; altıncı sınıf öğrencileri şiddet olgusu nedeniyle insanlara yar-
dımcı olma motivasyonlarını kaybettiklerini, şiddete maruz kalmaları durumunda mesleğe ve hastalara yaklaşımlarının
olumsuz etkileneceğini daha fazla ifade etmişlerdir. Sağlık çalışanlarına yönelen şiddet, öğrencilerde, riskli hastalara
müdahale etmekten kaçınma derecesinde bir tepkiye yol açabilmektedir. Araştırma ile şiddetin daha az görünen bir
boyuttaki etkisine ilişkin önemli bir veri elde edilmiş, sağlıkta şiddet sorunundan tıp öğrencilerinin de etkilenebileceği
saptanmıştır.

Her iki öğrenciden birinin şiddete maruz kalırsa sonrasında riskli hastalara tıbbi girişimde bulunmayacağını ifade etmesi
bulgusu dahi tek başına sağlıkta şiddet sorununun hekimlik mesleğinin değerleri ve toplum sağlığı açısından önemini
göstermektedir. Sağlık çalışanlarına yönelen şiddet sorununa, öğrencilerin de işaret ettiği üzere sağlık politikaları gibi
makro belirleyenlerden başlayarak zaman yitirmeden müdahil olunmalıdır.

BİLGİLENdİRME
Bu çalışma, 11-12 Eylül 2017 tarihleri arasında İzmir’de düzenlenen Uluslararası Hemşirelik Uygulamalarında Etik Kong-
resi’nde ve 11-13 Mayıs 2018 tarihleri arasında Marmara Üniversitesi Öğrenci Kongresinde sözlü bildiri olarak sunulmuş-
tur. Çalışma ayrıca Toplum ve Hekim Dergisi Mart-Nisan 2018 sayısında yayınlanmıştır.

kAYNAkLAR
Annagür, B. (2010) Sağlık çalışanlarına yönelik şiddet: Risk faktörleri, etkileri, değerlendirilmesi ve önlenmesi, Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 2(2):
161-173
Courtney-Pratt, H., Pich, J., Levett-Jones, T. Moxey, A. (2017) I was yelled at, intimidated and treated unfairly’. nursing students’ experiences of being
bullied in clinical and academic settings, J Clin Nurs
di Martino, V. (2002). Workplace violence in the health sector, Geneva: WHO.
Dikmetaş, E., Top, M. Ergin, G. (2011) Asistan Hekimlerin Tükenmişlik ve Mobbing Düzeylerinin İncelenmesi, Türk Psikiyatri Dergisi, 22
Elbek, O. Adaş, E. (2012). Şiddetin Gölgesinde Hekimlik, Aydın: Aydın Tabip Odası.
Elliott, P. P. (1997) Violence in health care. What nurse managers need to know, Nurs Manage, 28(12): 38-41; quiz 42
Fernandes, C. M., Bouthillette, F., Raboud, J. M., Bullock, L., Moore, C. F., Christenson, J. M., Grafstein, E., Rae, S., Ouellet, L., Gillrie, C. Way, M. (1999)
Violence in the emergency department: a survey of health care workers, CMAJ, 161(10): 1245-1248
İlhan, M., Özkan, S., Kurtçebe, Z. Aksakal, F. (2009) Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesinde çalışan araştırma görevlileri ve intörn doktorlarda
şiddete maruziyet ve şiddetle ilişkili etmenler, Toplum Hekimliği Bülteni 28(3)
İlhan, M. N., Çakır, M., Tunca, M. Z., Avcı, E., Çetin, E., Aydemir, Ö., Tezel, A. M.A., B. (2013) Toplum gözüyle sağlık çalışanlarına şiddet: Nedenler, tutumlar,
davranışlar, GMJ, 2013: 5-10
Özcan, N. K. Bilgin, H. (2011) Türkiye’de sağlık çalışanlarına yönelik şiddet: Sistematik derleme, Turkiye Klinikleri J Med Sci, 31(6): 1442-1456
Pinar, T., Acikel, C., Pinar, G., Karabulut, E., Saygun, M., Bariskin, E., Guidotti, T. L., Akdur, R., Sabuncu, S., Bodur, S., Egri, M., Bakir, B., Acikgoz, E. M.,
Atceken, I. Cengiz, M. (2017) Workplace violence in the health sector in Turkey: a national study, Journal of Interpersonal Violence, 37(15): 2345-2365
Saines, J. C. (1999) Violence and aggression in A & E: recommendations for action, Accid Emerg Nurs, 7(1): 8-12
TBMM (2013). Sağlık çalışanlarına yönelik artan şiddet olaylarının araştırılarak alınması gereken önlemlerin belirlenmesi amacıyla kurulan meclis
araştırması komisyonu raporu, Ankara: Türkiye Büyük Millet Meclisi.
Turhan, O., Ahmed, F., Aslan, D., Erişgen, G., Çakır, B., Sengelen, M. Yıldız, A. (2010) Önlenebilir Bir Sorun: Hekime Yönelik Şiddet, Ankara: Türk Tabipler
Birliği Yayınları.
Turla, A., Aydın, B. Ünlü, B. (2012) İntern hekimlerin hekime yönelik şiddet konusunda yaşanmışlıkları ve düşünceleri, Adli Tıp Bülteni, 17(1): 5-11
Yağbasan, M. Çakar, F. (2006) Doktor-hasta ilişkisinde dile ve davranışa dayalı iletişimsel sorunları belirlemeye yönelik bir alan araştırması, Selçuk
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (15): 609-629

12 Hekimce Bakış