Page 10 - Hekimce Bakış Dergisi 96. Sayı

SAğLıkTA ŞİddET TıP ÖğRENcİLERİNİN

MESLEğE vE HASTALARA BAkıŞıNı NASıL

ETkİLİYoR? BİR FAküLTE ÖRNEğİ

1
2
SETENAY S. YALıNBAş , FiLiZ BULUT , M. MURAT CivANER 3
GİRİŞ
Sağlık kurumlarındaki şiddet “hasta ya da toplumun herhangi bir üyesinden gelen ve sağlık çalışanı için risk oluşturan;
sözel şiddet, tehdit ya da fiziksel saldırıyı içeren durum” olarak ifade edilmektedir (Saines 1999). Türkiye’de son yıllarda
acil servis, psikiyatri, 112 çalışanları gibi şiddete maruz kalma oranı yüksek birimlerdeki şiddet olaylarının artmasının ya-
nında, tüm çalışma alanlarında şiddet olayları görülmeye başlamıştır (Elbek ve Adaş 2012). Ülke çapında 12,944 sağlık
çalışanının katıldığı bir çalışmada; son 12 ayda sağlık çalışanlarının %44.7’sinin işyerinde şiddete maruz kaldığı, %6.8’inin
fiziksel şiddete, %43.2’sinin sözlü şiddete uğradığı saptanmıştır (Pinar ve ark. 2017). Türkiye’de günde ortalama 30 sağlık
çalışanının şiddete uğradığı saptanmıştır (TBMM 2013).

YÖNTEM
Çalışmamızda hekim adaylarının sağlıkta şiddet karşısındaki düşünceleri ve mesleğe yönelik bakışlarının nasıl etkilen-
diği araştırılmaktadır. Araştırmaya, Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi 2016-2017 Eğitim ve Öğretim döneminde birinci
sınıfta olan 163, üçüncü sınıfta olan 146 ve altıncı sınıfta olan 99 öğrenci olmak üzere toplam 408 öğrenci katılmıştır.
Kesitsel tipteki araştırmanın verileri, araştırmacılarca geliştirilen 17 soruluk bir anket formu ile toplanmıştır.

BULGULAR
Araştırmaya katılan tıp fakültesi öğrencilerinin %55.2’si tıp eğitimi aldığı süreçte hasta ya da yakınlarından kendisine
yönelen şiddete maruz kalmış ya da tanık olmuştur. Bu öğrencilerin %47.1’i sözlü şiddete, %3.1’i fiziksel şiddete maruz
kaldıklarını, %78.0’ı ise şiddete tanık olduklarını belirtmişlerdir. Altıncı sınıf öğrencileri sözel şiddete ve fiziksel şiddete
diğerlerine göre anlamlı düzeyde daha fazla maruz kaldıklarını ifade etmişlerdir. Katılımcıların büyük çoğunluğu, sağlık
alanındaki şiddetin önemli bir sorun olduğunu düşünmektedir (%88.6).

Günümüzde hasta-hekim ilişkisinin niteliği üzerine düşünceler sorgulandığında; katılımcıların %54.3’ü hastaların he-
kimlere saygı duymadığını, %41.1’i ise hekimlerin hastalara saygı duymadığını belirtmiştir. Hekimlerin hastalara karşı
yaklaşımlarının olumsuz olduğunu vurgulayan “Hekimler hastalara saygı duymuyor”, “Hekimler hastaları sevmiyor” ve
“Hekimler hastalara yeterli ilgiyi göstermiyor” gibi ifadelere, şiddete maruz kalmayanlar kalanlara göre, birinci ve üçüncü
sınıf öğrencileri altıncı sınıf öğrencilerine göre daha fazla katılmaktadır (p<0.05). Hasta-hekim ilişkisinin “olması gerek-
tiği gibi” olduğunu düşünenlerin oranı %4.3’tür.

Araştırmaya katılan öğrenciler, sağlık alanındaki şiddetin en etkili ilk üç nedenini “Şiddete uygulanan hukuki yaptırımla-
rın caydırıcılıktan uzak oluşu” (%88.7), “Performans sistemi nedeniyle hasta başına ayrılan sürenin azalması” (%88.2) ve
“Şiddetin bir tür hak arama yöntemine dönüşmesi” (%87.8) biçiminde sıralamışlardır.

Desteklenen çözüm önerileri ortak paydalarına göre gruplandığında; ‘Yeterli yaptırım’ (%93.4) ile ‘Topluma yönelik öne-
riler’in (%91.7), küçük bir farkla ‘Sağlık politikalarına yönelik öneriler’in (%90.9) önüne geçtiği görülmektedir. Katılımcılar,
şiddetin nedenleri üzerine düşüncelere benzer biçimde, öneriler içinde hekimlere yönelik olanları diğerlerine göre daha
düşük düzeyde desteklemişlerdir (%83.0)

1
Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi 5. sınıf öğrencisi
2
MA., Uludağ Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Tıp Tarihi ve Etik AD Doktora öğrencisi
3
Prof.Dr, Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi, Tıp Tarihi ve Etik AD / mcivaner@gmail.com

10 Hekimce Bakış