Page 81 - Hekimce Bakış Dergisi 98. Sayı

çocuklara Hüseyin’i soruyordu. En binanın orada görmüşler” dedikten şekilde uzanyordu. Halil amca hemen
sonunda bir çocuğun kolundan tutarak sonra çocuğun çevirmesini bekledi yine. başına yaklaştı, “Musa oğlum, bak sana
“Hüseyin sen misin?” diye sordu. Hamza çeviri yapıyor, babası dikkatlice kimi getirdik” dedi usulca. Musa gözlerini
Çocuk korkmuş bir halde Halil Amca’ya Hamza’yı dinliyor ve başını sallıyordu. açar açmaz yattığı yerden korkuyla
baktı. Bunun üzerine çocuğun hemen “Yazıktır, garibandır, öğretmen kızımız fırladı. Onu sakinleştirmeye çalışan Halil
elini tuttum, “Korkma” dedim. “Ben de iyi akıl etti. Senin oğlanı da alıp, Musa’yı amca, Hamza’nın elini tutup Musa’ya
geliyorum Halil Amca” deyip beraber almaya gideceğiz” dedikten sonra gösteriyordu. Musa, Hamza’yı görür YENİ CORONAVİRUS (2019-NCOV)
okuldan ayrıldık. Hüseyin bizi Musa’yı adam homurdanmaya başladı. Halil görmez korku dolu gözlerle Hamza’nın
gördüğü yere kadar götürdü, ancak Amca sözünü bitirir bitirmez, sözü ben babasına baktı. Hamza’nın babası da HAKKINDA BİLGİ NOTU
çocuğun gördüğünü söylediği yerde Musa aldım. Hamza’ya dönerek “Şimdi benim yaptığından utanmış bir şekilde, Musa’ya
yoktu. Halil Amca “Korkudan saklanıyor söylediklerimi çevir olur mu?” dedim doğru yaklaştı. Ona Arapça bir şeyler
garip” dedi. Yanımıza çağırdığı iki kişi ile gülümseyerek. “Bir yanlış anlaşılma fısıldadı, bir yandan da eli ile omuzuna
Musa’yı aramaya başladık. İçimden Halil olmuş, Musa oğlunuzu çok seviyor. Kötü hafif bir şekilde vuruyordu. Musa Hastalığın belirtileri nelerdir? Hastalıktan nasıl korunulabilir?
Amca’nın iyi bir insan olduğunu geçiriyor bir niyeti yok onun ve asla Hamza’ya başını önüne eğmiş bir şekilde, ellerini Hastalık, 2-14 gün süren bir kuluçka süresinden sonra birden Hastalıktan korunmak için bir aşı söz konusu değildir. Bu ne-
ve Musa için endişeleniyordum. zarar vermek istemez. Lütfen izin sıkıp duruyordu. Halil Amca Musa’nın
verin, Hamza da bizimle gelsin” dedim kolundan tuttu, “Gel hadi, gidiyoruz” başlayan yüksek ateş (39 derece), öksürük ve nefes darlığı ile denle korunmada şimdilik en etkili yöntem virusla (hasta ki-
Mahalleyi baştan aşağı dolaştık Halil Hamza’ya bakarak. Hamza söylediklerimi dedi. Söylediklerini anlamadığını fark karakterlidir. Bazı hastalarda boğaz ağrısı ve burun akıntısının şilerle) temas etmekten kaçınmaktır. Bugün için ülkemizde
Amca ile. Yanına çağırdığı kişileri başka çevirdikten sonra ona gülümsedim. O da edince Hamza’ya dönüp “Çevir oğlum, da olduğu görülmüştür. Hastalık genellikle orta-ağır bir klinik hastalığın yayılması söz konusu olmadığından toplumda özel
yerlere bakması için gönderdi. İnşaat bana gülümsedi. Babası, kafası önünde söylediklerimi çevir” dedi. Hamza Halil seyir göstermektedir. Ağır hastalanan ve ölen kişilerin büyük bir önlem alınmasına gerek yoktur. Ancak
halindeki apartmanlar, merdiven altları, düşünüyordu. Sonra Arapça bir şeyler Amca’nın söylediklerini çeviriyorken kısmı ileri yaştaki (>65y), altta yatan hastalıkları (ak- solunum yolu enfeksiyonu yapan çok
sokak araları neredeyse bakmadığımız mırıldandı. Hamza bize babasının kabul ben de elinden tuttuğum Hamza’yı ciğer hastalıkları, organ yetmezlikleri, kanser, sayıda virusun (grip, nezle virusları
yer kalmamıştı. Halil Amca tanıdığı ettiğini ancak kendisinin de gelmek Musa’ya doğru yaklaştırdım. “Korkma”
tanımadığı gördüğü insanlara ilk istediğini söyledi. Bunun daha uygun dedim. “Sadece seni sevmek istiyor diyabet, bağışıklık baskılayan hastalıklar) vb.) insanlar arasında dolaşmak-
“Suriyeli deli Musa’yı bilir misiniz?” olacağını belirttikten sonra Hamza’nın Hamza. Bırak sevsin” dedim. Bunun olan kişilerden oluşmaktadır. Genç sağ- ta olduğu kış aylarında sadece
diye soruyor, “Biliyorum” diyenlere ise elinden tuttum ve hemen çıktık üzerine Hamza Musa’nın iyice yanına lıklı erişkinlerde hastalık nispeten hafif 2019-nCoV’tan değil, diğer
onu görüp görmediklerini soruyordu. dükkandan. Halil Amca’nın gönderdiği iki yaklaştı. Musa şaşkın bakışları ile seyretmektedir. tüm solunum viruslarından
Nihayet sorduğumuz insanlardan bir kişi parkın orada muhtarı soruyorlardı. Hamza’yı süzüyordu. Sonra kolunu korunmak için el temizliğine
çocuk Musa’yı mahallenin aşağısında Bizleri görür görmez koşarak yanımıza uzatıp Hamza’ya çok fazla yaklaşmadan dikkat edilmesi, temiz ol-
yıkık bir binanın moloz yığınları arasında geldiler ve Musa’yı baktıkları yerlerde eliyle yavaş yavaş başını okşadı. Hastalık nasıl bulaşır?
gördüğünü söyledi. bulamadıklarını söylediler. Halil Amca Gözlerinden süzülen yaşlarla ağzından mayan ellerin göz, ağız ve
“Merak etmeyin bulduk, almaya “Hamza, Hamza, Hamza” sözcükleri Yeni Coronavirusun, diğer Coro- buruna götürülmemesi çok
Halil Amca ile birbirimize baktıktan sonra gidiyoruz” dedi. Onlarda bize eşlik dökülüyordu. Uzun zaman sonra ilk kez naviruslar gibi solunum salgıları önemlidir.
Musa’nın o çok sevdiği Hamza’yı alıp öyle etmeye başladılar. konuşmuştu Musa. Hepimiz şaşkınlıkla ile bulaştığı düşünülmektedir.
gitmek geldi aklıma. Böylece korkusunun birbirimize baktık. Bu görüntüye daha Hastalığın kaynağı olan
biraz olsun azalacağını düşündüm. Halil Geldiğimizde “Musa!” diye seslenmeye fazla dayanamayıp ben de ağlamaya Hasta kişilerden öksürük, hap- Çin’den dünyanın diğer
amcaya söyler söylemez “İyi düşündün başladık hep beraber. Moloz yığınlarının başladım. Gözyaşlarımı saklamadan şırık, gülme, konuşma sırasında bölgelerine yayılmasını en-
kızım. Ama babasına söylemek lazım arasına baka baka ilerledik. Sonra bir ve utanmadan ağladım. Umudun ne çevreye saçılan virus içeren solu- gellemek için Wuhan’da toplu
gelir” dedi. Bunun üzerine Hamza’nın çift yalınayak gördüm beton taşların yaşarsak yaşayalım, içimizde hep var num salgısı damlacıkları, sağlam taşıma araçları kullanımı ya-
babasının çalıştığı dükkana gittik. arasında. Yırtık pantolon paçaları, olacak bir tohum olduğunu, gözyaşlarımız kişilerin mukozalarına temas ederek saklanmış, şehirden giriş-çıkışlar
Adam muhtarı ve beni görür görmez, üzerinde eski püskü yırtık içinde mavi ile o tohumun yeşerdiğini, sevdikçe bu kişilerin hastalanmasına neden olur.
hemen saygı gösterişlerinde bulunarak bir kazak… Bu kıyafetleri üzerinden dallanıp budaklandığını, güldükçe çiçek durdurulmuş, maske kullanım zorun-
dükkanın önündeki tabureleri gösterdi hiç çıkarmadığına emindim. Kirden açtığını düşündüm. Musa’yı aldıktan Hastalığın bu şekilde insandan insana bu- luluğu getirilmiştir.
oturmamız için. Oturduktan sonra nasır bağlamış eller ve ayakları, uzamış sonra dönüş yolunda Hamza’ya babasının laşması için yakın temas (1 metreden yakın)
Halil Amca çat pat Türkçe konuşan bu saçları, bitap düşmüş vücudu bir insanın Musa’ya ne söylediğini sordum. “Onu gereklidir. Bugüne kadar 16 sağlık çalışanının has-
adamla anlaşamayacağını anlayınca oğlu deliliğinin kanıtı olarak gösteriliyordu. affetmesini, bundan sonra bir oğlunun talarla temas sonucunda hastalandığı, hayvan marketini hiç Hastalığın tedavisi var mıdır?
Hamza’yı çağırttı. Hamza geldikten sonra Bir insan niye delirir diye geçiriyordum da Musa olduğunu, beni istediği ziyaret etmeyen kişilerde de hastalık geliştiği gösterilmiştir. Bu
Halil Amca, çocuğun başını okşayarak içimden. Boğazımda yumru olmuş bir zaman sevebileceğini söyledi” dedi bulgular 2019-nCoV’nin insandan insana bulaşabildiğinin gös- Bugün için Coronaviruslara etkili olduğu gösterilmiş ilaç yoktur.
söylediklerini aynen babasına çevirmesini acı, kim bilir neler yaşadı bu adam, gülümseyerek. “Peki sen sevdirecek Bu nedenle hastalara şikayetlerini azaltacak ve varsa bozulan
istedi. Hamza başı ile onayladıktan sonra, neler yaşamak zorunda kaldı da delirdi? misin kendini?” diye sordum. Başını evet tergesidir. Ancak halen bulaştırıcılığın ne ölçüde olduğu bilin- organ fonksiyonlarını destekleyecek tedaviler verilmektedir.
devam etti konuşmaya; “Senin şu geçen Savaş… Bir insanlık suçuydu işte. anlamında salladı Hamza. memektedir. Salgının nasıl seyredeceğini belirleyen en önemli Ülkemizde son 14 gün içinde Çin’e bizzat seyahat etmiş olan
gün dövdüğün deli Musa yok mu? Kaç En masum canları alan, hayatları yok faktör virusun insandan insana ne kadar kolay bulaşabildiği veya seyahat etmiş biriyle yakın teması olan kişiler, ateş, ök-
gündür ortalıkta görünmüyor. Senden eden, çocukların parçalarını babalarına Ertesi gün okul dönüşü Musa’yı ve gerekli önlemlerin ne kadar başarıyla alınacağıdır. Bugünkü
çok korkmuş olmalı” dedikten sonra toplatan bir insanlık suçu değil de neydi? temizlenmiş, tıraş olmuş, yeni kıyafetleri bilgiler ışığında 2019-nCoV’nin gıdalarla (et, süt, yumurta vb) sürük, solunum sıkıntısı gibi belirtileri olursa mutlaka en yakın
duraksadı. Hamza’ya dönerek “Tamam Gözlerim Musa’ya utanarak baktı. Onun ile Hamzaların dükkanının önünde bulaşmadığı söylenebilir. sağlık kuruluşuna başvurmalıdırlar.
mı? Çevirdin mi?” dedi. “Çevirdim” diye da evi, çocukları, eşi, sıcak bir yuvası otururken gördüm. Oturduğu taburede
yanıt verdi Hamza. Halil Amca devam vardı. Geriye kalan sadece ruhu da giden yavaş yavaş sallanıyor, gözleri okuldan
etti; “Aradık taradık kimse görmemiş. En bir beden kalmıştı. Musa bir betonun dönen çocukların üzerinde Hamza’yı (TÜRK TABİPLERİ BİRLİĞİ
sonunda mahallenin aşağısında yıkılan üzerinde dizlerini karnına çekmiş bir arıyordu. TÜRK KLİNİK MİKROBİYOLOJİ VE İNFEKSİYON HASTALIKLARI DERNEĞİ)

80 Hekimce Bakış Hekimce Bakış 81