Düşünün bir! 1998 de KODAK’ ta 170 000 kişi çalışıyordu. Şirket ürettiği fotoğraf kağıtlarının %85 ini dünya çapında satıyordu. Birkaç yıl içinde fotoğraf kağıdı üretimine gerek kalmadı ve şirket iflas etti. Kodak Şirketine yazık oldu! Önümüzdeki on yıl içinde diğer birçok endüstri alanında buna benzer değişimler olacak. İnsanların çoğu değişimi anlayamıyor. 1998 yılındayken, çok değil üç yıl sonra 2001’de fotoğraflarınızı film kağıdına çekmeyeceğiniz aklınıza gelmiş miydi.?.. Dijital kameralar 1975 yılında icat edildi. İlk kameralar sadece 10 000 piksel kabiliyetindeydi. Sonrakiler Moore Kanununu izledi.
(Moore Kanunu: Çok hızlı artışla ilgili bir elektronik kanunu)
Bütün üstel teknolojilerde olduğu gibi dijital kameralar da uzunca bir süre hayal kırıklığı yarattı. Fakat sadece birkaç yıl içinde, film fotoğrafçılığına göre çok üstün olduğu kanıtlandı ve fotoğrafçılıkta kullanılan başlıca yöntem haline geldi.
Şimdi aynı şey yapay zeka, sağlık, elektrikli/otomatik (şoförsüz) araçlar, eğitim, üç boyutlu baskı, tarım ve diğer konularda da oluyor. Dördüncü endüstri devrimine hoş geldiniz! Üstel yazılım teknolojisine hoş geldiniz! Bu yazılım yeteneği beş on yıl içinde geleneksel endüstri yöntemlerinin büyük bölümünü yok edecek. UBER’in sadece bir yazılımdan ibaret olduğunu, şirketin kendisine ait tek otomobili bile olmamasına rağmen şu anda dünyanın en büyük taksi şirketi olduğunu hatırlatmak isterim. Aynı şekilde AirBnB; binası, oteli bile yok ama dünyanın en büyük otel İşletmecisi (şirketi) haline geldi.
YAPAY ZEKA
Bilgisayarlar dünyayı anlama ve yorumlama konusunda kat be kat üstün. Geçtiğimiz günlerde bir bilgisayar dünyanın en iyi “GO PLAY” (Damaya benzer, çok zor bir uzak doğu oyunu) oyuncusunu yendi. Bu olay, tahmin edilen tarihten on yıl önce gerçekleşmiş oldu.
ABD’de genç avukatlar işsiz. Avukatların ilgilendiği çok karmaşık olmayan hukuki konularda gerekli öneri veya çözüm yollarını saniyeler içinde ve %90 doğrulukla ”IBM Watson programından” alabilirsiniz. Aynı işlem avukatlarla yapılırsa doğruluk oranı %70 den fazla çıkmıyor. Eğer hukuk tahsili yapıyorsanız hemen bırakın. Yakın gelecekte avukat sayısı bugünkünden %90 daha az olacak, sadece özel konularda yetişmiş olanlar kalacak.
WATSON, kanser teşhisinde sağlık personeline yardımcı oluyor. WATSON tarafından yapılan kanser teşhisi, doktorlar tarafından yapılana göre DÖRT kat daha doğru sonuç veriyor.
FACEBOOK tarafından geliştirilen “Model Tanıma Yazılımı” insan yüzünü insandan daha iyi tanıyor. 2030 yılında bilgisayarlar insanlardan daha akıllı hale gelecek.
ŞOFÖRSÜZ ARAÇLAR: 2018 yılında ilk şoförsüz araçlar yollarda görülecek. 2020 yılı civarında günümüzün otomobil endüstrisi çökmeye başlayacak. Özel bir aracınızın olması gerekmeyecek. İhtiyaç duyduğunuzda telefonla araç isteyeceksiniz. Araç kapınıza gelecek ve sizi gitmek istediğiniz yere götürecek. Böylece park sorunu ortadan kalkacak ve yalnızca gittiğiniz mesafenin karşılığı olan ücreti ödeyeceksiniz. Seyahat sırasında işinizi yapabileceğiniz için zaman kaybınız da olmayacak. Çocuklarımız araba sahibi olmak ve ehliyet almak zorunda kalmayacaklar.
Böyle bir düzenleme için %90-95 daha az sayıda araca ihtiyaç olacağından şehirlerin görünümü de değişecek. Eskiden araç park sahası olarak kullanılan alanlar yeşil parklara dönüştürülecek. Meydana gelen trafik kazalarında her yıl 1,2 milyon kişi hayatını kaybediyor. Bugün her yüz bin kilometrede bir kaza meydana geliyor. Otopilotla yönetilen araçlarda ise kaza sayısının her 10 Milyon kilometrede bire düşeceği hesaplanıyor. Her yıl milyonlarca insanın hayatı kurtulacak. Araç üreten şirketlerin çoğu iflasın eşiğinde olacak. Kaza olmadığı için sigorta şirketleri büyük sorunlarla karşılaşacaklar. Sigorta bedelleri belki de yüz kat azalacak. Bugünkü araç sigortalama modeli ortadan kalkacak.
Arsa, arazi ev alım satım işleri de değişmek zorunda kalacak. İnsanlar işe giderken bile çalışabilme imkanına kavuşacakları için, uzak da olsa daha güzel ve doğaya daha yakın yerlere taşınacaklar. 2020 yılına kadar yollardaki araçların büyük kısmı elektrikli olacak. Etrafı kirletmeyen, maliyeti oldukça düşük elektrikle çalışan araçlar kullanıldığından şehirler daha temiz ve daha sessiz hale gelecek. Güneş enerjisi ile çalışan araçlar tahmini olarak 30 yıl sonra görünüyor. Fakat etkilenmeleri şimdiden izliyoruz.
Geçen yıl dünya çapında açılan Güneş enerjisi istasyonu sayısı fosil yakıt istasyonu sayısından fazla oldu. Güneş enerjisi maliyetleri o kadar düşecek ki bütün kömür şirketleri 2025 yılına kadar faaliyetini durduracak. Ucuz elektrikle birlikte ucuz ve bol su da gelecek. Bir metre küp tuzlu suyu içme suyu haline getirmek için sadece 2 kW elektriğe ihtiyaç olacak. Dünya üzerinde çok yerde yeterli su var ama içme suyu yeterli değil. İnsanların istedikleri an istedikleri kadar suya sahip olduklarında neler olabileceğini bir düşünün.
SAĞLIK
Tricorder X in fiyatı bu yıl açıklanacak. İlaç şirketleri cep telefonu ile birlikte çalışarak retinayı tarayan, analiz için kan ve nefes örneği alıp 54 değişik test yaparak hangi hastalık varsa ortaya çıkaran “Tricorder” adı verilen bir tıbbi cihaz üretiyor. Cihaz oldukça ucuz olacağından birkaç yıl içinde dünya üzerindeki herkes hemen hemen hiç harcama yapmadan en üst düzeyde sağlık hizmetine kavuşacak.
ÜÇ BOYUTLU BASKI: Önümüzdeki on yıl içinde en ucuz üç boyutlu (3D) baskı cihazının fiyatı 18 000 Dolardan 400 Dolara düşecek. Aynı zamanda cihazlar 100 kat daha hızlı hale gelecek. Bütün önde gelen ayakkabı firmaları bu günden bu cihazlarla ayakkabı üretmeye başladı. Uzak hava alanlarında uçak yedek parçalarının 3D yazıcıyla üretimine başlandı. Uzay istasyonunda 3D yazıcı kullanılıyor. Bu sayede ihtiyaç duyulan yedek parça veya malzeme yerinde üretilebildiğinden geçmişte olduğu gibi büyük miktarda yedek parça taşınmasına gerek kalmıyor. Bu yılın sonuna kadar yeni akıllı telefonlarda 3D tarama kabiliyeti olacak. Bu sayede kendi ayaklarınızın ölçüsünü çıkararak en uygun ayakkabıyı evde üretebileceksiniz. Çin’de 6 katlı bir iş merkezi 3D ile üretilerek tamamlandı. 2027 yılına kadar bugün geleneksel yöntemlerle üretilmekte olan malzemenin %10 u 3D ile üretilmiş olacak.
İŞ İMKANLARI: Belirli bir sahada iş hayatına atılmayı düşünüyorsanız, kendinize sorun; “Bu işi gerçekleştirebilecek miyim?” Cevabınız evet ise; “Bunu daha erken nasıl yapabilirim?” konusuna odaklanın. Tasarladığınız iş telefonunuzla yapılamıyorsa, fikrinizi unutun. 20’nci yüzyılda başarı için tasarlanmış herhangi bir fikir, 21’inci yüzyılda başarısızlığa mahkum olabilir.
MESLEK: Bu günkü mesleklerin %70-80 i önümüzdeki yirmi yılda yok olacak. Pek çok yeni mesleğin ortaya çıkacağı kesin. Ancak böylesine kısa bir zaman aralığında yeterli sayıda yeni meslek ortaya çıkar mı? Bu sorunun cevabını henüz bilemiyoruz.*
TARIM: Önümüzdeki yıllarda “TARIM ROBOTLARI” 100 Dolara satılacak. üçüncü dünya ülkelerindeki çiftçiler arazilerinde bütün gün çalışmak yerine tarım robotunu yöneten birer yönetici olacaklar. Aeroponiklerin (topraksız yetiştirilen bitkiler) daha az suya ihtiyacı olacak. Dana eti üreten ilk PETRI tabağının (bakteri üreten tabak) ürettiği et 2018 yılında danadan elde edilen etten daha ucuz olacak. Şu anda, tarıma elverişli arazinin % 30’u büyükbaş hayvan üretimi için kullanılıyor. Hayvan yetiştirmek için bu araziye ihtiyacınızın kalmadığını düşünün. Böcek proteinini kısa süre içinde piyasaya sürecek girişimler var. Böcek proteini etten daha fazla protein içeriyor. Halen çoğu insan böcek yeme fikrine soğuk bakmasına rağmen “Böcek Proteini” alternatif protein kaynağı olarak adlandırılıyor.
MOODIES: Hangi ruh hali içinde bulunduğunuzu söyleyen ‘Moodies’ adında bir uygulama var. 2020’ye kadar yüz ifadenizden yalan söyleyip söylemediğinizi tespit edebilecek uygulamalar geliyor. Tartışanların doğru veya yalan söylediklerinin kolayca anlaşılabildiği politik bir tartışma izlediğinizi düşünün.
BITCOIN (BTC- Elektronik Para Birimi): bu yıl ana para birimlerinden biri olabilir. Öyle ki; varsayılan rezerv para birimi haline bile gelebilir.
EĞİTİM: Afrika’da ve Asya’da en ucuz akıllı telefonlar şimdiden 10 Dolara satılıyor. 2020 ye kadar insanların büyük çoğunluğu, en yüksek kalitede eğitim ve bilgiye ulaşmayı sağlayacak akıllı telefon veya benzeri bir kolaylığa sahip olacak. Her çocuk sanat, mühendislik, tasarım, dil, bilim, müzik, matematik vb konularda eğitim almak için KHANS ACADEMY veya benzeri diğer imkanları kullanabilecek.
UZUN YAŞAM: Şimdilerde ortalama ömür yılda üç ay uzuyor. Dört yıl önce 79 yıl olan ortalama ömür süresi şu anda 80 yıl. Aynı zamanda şimdi üç ay olan yıllık artış hızı da logaritmik bir şekilde artıyor. 2036 yılına kadar yıllık artış yılda 12 ay (bir yıl) olabilir. Bu nedenle hepimiz büyük olasılıkla 100 yaşının çok üzerine kadar yaşabileceğiz. Bunlar bugünün bilim ve teknolojisine göre bilebildiklerimiz. Kim bilir gelecekte daha neler olacak, tam anlamıyla büyüleyici!
Ürkütücü…
Heyecan verici…
Yazının buradan sonrasına kendi cümlelerimle devam etmek istiyorum. Hiçbirimiz ürkmekte haksız değiliz. Asıl soru kimlerin heyecan duyduğu? Bu baş döndüren gelişim kimler için heyecan verici diye sorgulamalıyız. Tabii ki “Hayatta en hakiki mürşit ilimdir” diyenler için. Korku ile geçmişe sarılmak ve gelişmeleri inkar edip mevcudu korumak uğruna gelişmeleri göz ardı eden ve günü kurtarmak için dalkavukça kararlar alan Kodak firması gibi yok olmak yerine; çalışkan, bilgili ve geleceği yaratmanın yollarını keşfetmeye uğraşanlar için heyecan verici. İyilikler ve güzellikler ile dolu bir ütopyayı kurabilme heyecanını duyabilenler için heyecan verici . Bence bu heyecanı paylaşmanın anahtarı eğitim misyonu ve vizyonunda… İlerici bir vizyonla; özgürlük, gerçekçilik, özgüven, araştırmacılık, zekâ, hayalcilik ve insan evriminde digital çağın oluşturacağı olanak ve değişimleri yan yana getiren bir misyonu yaratabilmek isteğinde olanlar için heyecan verici.
Belki de tek gereken bunu istemek, bu isteği ve gerekliliği anlamak, öğrenmek ve kendimizi gelişmelere uydurmaya çalışmak. Tercihimizi evrimsel açıdan doğru yönde yapmaya çalışmak… Çünkü, böyle bir misyonu hangi toplum edinirse, ütopik bir gelecek o topluma diğerlerinden çok daha yakın olacak. Geç kalanları ise belki de tarih hiç hatırlamayacak.
Dr.Cem Heper