Page 16 - Hekimce Bakış Dergisi 87. Sayı

“Hekimlik mesleği bilimi (tıp), biyoloji, fizik, istatistik Karışmak ne kelime; hastayı hekime değil çoğu zaman
(bilişim) ve sosyal bilimler olmak üzere dört farklı temel hekim ve işin uzmanı olmayan devlet memurlarına:
alanda bütüncü (holistik) bir eğitimin birlikte verildiği mühendislere, valilere, belediye başkanlarına emanet
bir bilimdir. Sosyal bilimler içerisinde en çok, temel etmiştir. zira termik ve nükleer santrallar ve çimento
sosyoloji ve psikoloji; sosyal ekonomi (makro ekonomik fabrikaları gibi sağlığı tehdit etme boyutu çok fazla olan,
ilkeler ve eğilimler; devlet ve hükümet etme modelleri; “Meskenlerden ve insanların ikametine mahsus diğer
özel ve halkçı (devletçi-kamucu) sektör modelleri; sağlık yerlerden mutlaka uzak olması gereken” 1. Sınıf Gayrı
ve çevre ekonomisi ve sağlık ahlâkı felsefesi-etiği), Sıhhi Müesseselerin (GSM) tamamında, bir mühendis
hekimlik mesleğinde öne çıkar. Bir hekimden temel ve vali/belediye başkanı raporu olan Çevresel Etki
sosyal, ekonomik ve politik yapıları ve etkenleri bilmesi; Değerlendirme (ÇED) Raporu; yürürlükteki mevzuatımıza
ekonomi, toplum ve hükümet arasındaki ilişkilerin göre GSM İzni başvurusu üç aşamasından ‘yer seçimi ve
farkında olması ve de çevre ve sağlık sektörlerinin tesis kurma izni’ yerine geçiyor. (2’ncisi: Deneme İzni
yönetimini anlaması beklenir” 6 3’üncüsü: Açılma İzni).

kim okurdu kim yazardı ‘zararlı Işınlar ve Radyasyon Kirliliği’ de ‘Enerji’ gibi halk
bu düğümü kim çözerdi sağlığının ve onun yan dal uzmanlık alanı olan çevre
koyun kurt ile gezerdi sağlığının temel konularından biridir. Nükleer santraller
fikir başka başk’olmasa ve nükleer atıkları iyonlaştırıcı radyasyonun en önemli
Aşık veysel Şatıroğlu kaynağıdır. Her iki konu da çevre ve sağlık ekonomisinin
temel konusu olan “Toplumsal Maliyet” kavramıyla
yakın ilgilidir.
Biz halk sağlıkçıları, tedavi ve temel bilimler alanlarındaki
meslektaşlarımızdan doğal olarak farklı düşünürüz. Bizim, Çevremizde en bol bulunan ve en çok tükettiğimiz
diğer tıp dallarından çok farklı ve iç içe geçmiş hatta temel gereksinim maddelerine (maalesef) en az değeri
multidisipliner çalışma alanlarımızdan birisi olağanüstü veririz ve klasik ekonomik düzenlerinde de ‘en az’ değeri
durumlarda yapılacak çalışma ve önlemlerdir. Bizler sağlık taşırlar. Bir fabrika, yüksek miktarlarda tükettiği veya
ordusunun karargah ve istihkam kurmaylarıyızdır. İletişim deniz-göl-nehir suyu ve temiz havaya para ödemediği
bilimci Prof. Dr. Ali Ergur’un 20-24 Ekim 2014 tarihlerinde gibi, yan ürün olarak ürettiği gürültü, zararlı ve zehirli
Edirne’de yapılan 17. Ulusal Halk Sağlığı Kongresinde gaz-sıvı-katı atıklarını kamusal-toplumsal-evrensel-ulusal
yaptığı açıklamalara göre, artık sürekli olağanüstü veya uluslararası alan olan gökyüzü, deniz, akarsu, göl
durumda yaşıyoruz. Çünkü, bugün insanın ve toplumun ve deltalar, ormanlar, dağlar, bozkırlar ve kumsallar vb.
yaşadığı hiçbir şey olağan değil. İçinde biz hekimler ve oluşan kamusal topraklara atarak; olumsuz etkilerden
ailelerimizin de yaşadığı ‘vatan’ dediğimiz topraklarda doğan çevre ve sağlık maliyetlerini topluma ödetmiş
yetişen besinlerin sağlığı, temiz açık hava sahası; olur (ormansızlaşma ve meraların kaybı, seller ve yeraltı
temiz yer altı ve yer üstü su sahalarımızı her gün alt üst su kaynaklarının azalması; iklim değişikliği sonucu
eden olağanüstü durumlarla karşı karşıya. Ne var ki bu oluşan sel, su baskını, kuraklık ve iklim kuşaklarının
olağanüstülük olağanmış gibi algılanır, kanıksanır olmuş. değişmesine bağlı bitki ve hayvan türlerindeki değişim
Örn. kentlerde yere tükürmek, dışkılamak olağanüstü, ve ürün azalması; çevresel hastalıkların -bağışıklık, sinir
ama sahipli köpeklerimizin kaldırımlara boklaması, araba ve iç salgı; cinsiyet, üreme ve büyümeyle ilgili hastalıklar:
egsozlarımızın, yaşadığımız binaların çalıştığımız fabrika kanser, astım, diabet, allerjik hastalıklar- artışı; bitki ve
bacalarının ağzımıza, akciğerimize tükürmesi olağan. hayvanlardaki olası kalıtsal değişim vb., binalardaki, tarım
Popo demek olağan; g.t demek olağanüstü. ürünlerindeki, ormanlardaki zararlı etkiler ve iş hastalık ve
kazaları). 4
Halk sağlıkçıları, olağanüstü durumlarda halkın ‘aldığı ve
çıkardığı’nı bilmek; gereken dieti vermek, halkın yaşamını Acımasız kapitalizmin bütün ülkelere zorla kabul
sürdürebilmesinin sağlıktaki önlemlerini düşünmek, ettirdiği ticaretin küreselleşmesi ile küreselleşen çevre
bilmek ve uygulanabilir olarak gündemde tutmakla da kirliliğinin sonuçları ve toplumsal maliyetler, gelişen
görevlidir. Ama asıl görevimiz henüz oy kullanma yaşında teknoloji ve bilgisayar olanaklarıyla günümüzde artık
olmayanların ve gelecek nesillerin emaneti olan vatan daha iyi incelenmekte ve bilimsel olarak daha iyi ve
topraklarındaki yaşam koşullarının sağlığını korumak ve kesin araştırılmaktadır. Dünyanın gelişmiş ülkelerinde
sağlıklı biçimde sürdürmek için yapılması gerekenleri dışsal maliyetlerin içselleştirilmesi (internalisation) için
(order) karar verici ve yöneticilere sürekli hatırlatmak ve artan bir çaba vardır. Bu çabanın sonucu bu ülkeler kirli
danışmanlık yapmaktır. Enerji ve zararlı ışınlar konuları teknoloji kullanan enerji ve mal üretim sanayilerini, Afrika
böyle pek çok durum içerir. Ne var ki, hiçbir tedavi edici gibi mağlup veya bizim gibi talip devletlere kaydırarak
hekimin hastasına koyduğu tanıya, verdiği tedaviye ve kendi toplumsal maliyetlerini bizimki gibi ‘kek’ledikleri
diete karışmayan devlet; iş halkın hasta olmaması için toplumlarına ödetmeyi; kendi ulusal çevre (sağlığı)
alınması gereken toplumsal koruyucu sağlık önlemlerine politikaları yapmaktadırlar. 4
ve onun kurmay hekimlerinin tedavilerine karışır.
Onları karargâhsız, ordusuz veya ordusunun istihkam
kurmaylarından yoksun bırakmak için seferber olur. Hekimce Bakış 21