Page 12 - Hekimce bakış 94. Sayı

Ne acıdır ki endüstrinin var ettiği bilimin tüketim en- TEŞEKKÜR
deksli yansıması tarihsel süreçte öylesine yetkinleşmiştir Yazının taslak haline getirdikleri katkı için Emre Gökalp,
ki bugün biyomedikal konularla ilgili günde yaklaşık 6000 İbrahim Zubaroğlu ve Toros Selçuk’a teşekkür ederim.
makale yayınlanmaktadır [14]. Bu kapsamda 1900’lü yıl-
KAYNAKLAR
ların başında dünya genelinde on bin süreli yayın sayısı
1. Güntöre SÖ. Tıp ve Felsefe. Birinci Basım. Nobel
bugün yüz bine ulaşmıştır [14]. Akademik yükselme uğru-
na bu düzeyde “bilgi tüketimi”nin olduğu mevcut kirlilik Kitabevi; 2005.
ortamı, iddia edildiği gibi “bilgi toplumu”nu var etmenin 2. Hançerlioğlu O. Düşünce Tarihi. Beşinci Basım. Remzi
aksine her türlü etik dışı yayın yapma imkanını arttırmak- Kitabevi; 1993.
tadır. 3. Rivers WHR. Tıp, Büyü ve Din. Birinci Baskı. Epsilon
Oysa bilimsel düşünce “doğru”ya ulaşmak için bir an- Yayıncılık; 2004.
lama, bir bulma ve doğrulama çabasıdır [15]. Bu çabanın 4. Timuçin A. Düşünce Tarihi. İkinci Baskı. İnsancıl
ilk adımı o güne kadar “doğru” olarak kabul edilen ger-
Yayınları; 1997.
çeklere eleştirel yaklaşabilmesidir. Üçüncü bin yılın dün-
5. Adıvar AA. Tarih Boyunca İlim ve Din. İkinci Basım.
yasında genelinde bilim, özelinde tıp alanı kapitalist tahak-
Remzi Kitabevi; 1969.
küm ilişkilerine eleştirel yaklaşabilme yetisini kaybetmiştir.
Kanımca bu yeti bilime/tıbba felsefenin sunacağı sorularla 6. Forti A. Modern Bilimin Doğuşu ve Düşünce
yeniden kazanılabilir. Ne de olsa bir filozofun tanımladığı Özgürlüğü. İçinde: Mayor F, Forti A; eds. Bilim ve İktidar.
gibi [15] felsefe kişiye mal-mülk, para-pul, şan-şöhret ka- Onikinci Basım. Ankara: TÜBİTAK; 2004: 23-37.
zandırmaz ama dünyayı anlama ihtiyacını tatmin edebilir. 7. Sayar K. Küreselleşmenin psikolojik boyutları. Yeni
Bu “anlama ihtiyacı” yaşamın amacı ve nasıl yaşanması ge-
Symposium 2001; 39: 79-94.
rektiği hakkında her bireyin kendisine sorular yönlendir-
8. Ağalar C, Ağalar F, Sayek İ. Hekim ve ilaç şirketleri
mesini sağlayabilir. Bu yolla üretilen yeni sorular hepimizin
arasındaki etkileşimler. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları
dimağına “hayatın gerçeği” olarak kodlanan bir yanılsama-
dan bizleri kopararak; hayata, bilime, tıbba ve en önemlisi Dergisi 2005; 48: 273- 83.
halen yapmakta olduğumuz işe eleştirel bakabilmemizin 9. Angell M. Is academic medicine for sale? N Engl J Med
yolunu açabilir. Belki de o gün Bertrand Russell’ın yıllar 2000; 342: 1516-8.
önce korktuğu gibi bilgelikle birleşmeyen kudretimizden 10. Özbudun S, Demirer T. İdeolojinin üretimi, yeniden
ürkebilir, ancak bilgelikle birleşen bilimin insanlığa refah
üretimi ve üniversiteler. Toplum ve Hekim 1999; 14: 243-
ve mutluluk getirebileceğini fark edebiliriz. İşte o zaman
50.
sanatla, edebiyatla, felsefeyle harmanlanmış biçimde,
11. King A. II. Dünya Savaşı’nın Sonundan Bu Yana Bilim
yal- nız kalmayı da göze alarak inandığımız doğrular için
hayatı yeniden var edebiliriz. ve Teknoloji. İçinde: Mayor F, Forti A; eds. Bilim ve İktidar.
Felsefe insan olmaya çağrı ise [16] ve tıp sadece teknik Onikinci Basım. Ankara: TÜBİTAK; 2004: 69-105.
bir uygulama alanı değil de bilim, sosyo-kültürel çalışma 12. Moynihan R, Cassels A. Satılık hastalıklar. Birinci
ve 1219 sayılı yasamızda da tanımlandığı gibi bir sanat Basım. Hayykitap Yayınları; 2006.
alanı ise; bizi “uygar” köleler haline getiren ellerimizdeki/ 13. Resnik DB. Bilim Etiği. Birinci Basım. Ayrıntı Yayınları;
zihinlerimizdeki zincirleri bize göstermek ve bu sayede
2004.
tıbbın yeniden insana dönmesini sağlamak için felsefenin
14. Terzi C. Toplum sağlığına uzanan bir köprü: tıp
düşünsel ışığından, yol göstericiliğinden daha çok
eğitimi. Toplum ve Hekim 2001; 16: 213-6.
yararlanmamız gerekmez mi?
15. Yıldırım C. Bilim Felsefesi. Onuncu Basım. Remzi
Bu düşüncelerin güzel ama boş bir hayal olduğunu söy-
leyenlere William Blake’nin “Şimdi, ispatlanan her şey, bir Kitabevi; 2005.
zaman sadece hayal edilmişti” cümlesini [15] hatırlatmak- 16. Uygur M. Felsefenin Çağrısı. İkinci Baskı. Yapı Kredi
tan başka bir yol var mıdır? Yayınları; 2004.

12 Hekimce Bakış Toraks Dergisi 2007; 8(2): 130-133